Een politicus in de samenleving
Een eerlijk politicus
Weten we echt wel; gaande debatten, strategische bewegingen en andere acties van een politicus of deze man of vrouw eerlijk is, dan wel de kluit belazerd? Ons dunkt dat eerlijkheid als categorie wel mooi is, maar dat het vaak, gezien de onvolkomen informatie waarover de burger kan beschikken; wel ondoenbaar is het kaf van het koren te scheiden.
Misschien is het wenselijker dat we aan de weet komen of zo een politicus m/v/ nog wel inzicht heeft in de eigen houding ten aanzien van het algemeen belang; misschien is het ook nuttig te weten of een politicus zich nog wel betrokken weet als burger onder de burgers met wat wenselijk is voor de samenleving. Ach; we weten dat het wat wazig klinken kan; maar het kan zijn; dat een politicus die zich al eens wat op de achtergrond houdt in een hectische sfeer er wel in slaagt te capteren wat er echt gaande is en daaruit andere conclusies trekt: Er bestaat de laatste decennia ook een sfeertje waarin niet zozeer de politique politicienne het centrale probleem vormt, dat is immers van alle tijden, wel werd het politieke strijdtoneel een arena waarin buzz-woorden en vermeende consensus het halen op het overleg; zowel als het om de analyse gaat als om de oplossingen. Bovendien wordt de inbreng van niet verkozenen op het beleid er niet kleiner op: expertise inroepen voor moeilijke en complexe problemen is echt wel nuttig, maar het is niet zeker dat steeds te rade gaan bij dezelfde experten een goede analyse en een goed besluitvormingsproces het draagvlak van de politiek wel ten goede komt.
Zou het nuttig zijn; vragen we ons af, of over complexe evoluties die de reikwijdte van een paar tot tientallen legislaturen overstijgen niet meer aandacht krijgen. Voor ons vormt het onderwijsbeleid een toetssteen. Er zijn er die zich inzetten voor een meer democratisch onderwijs en voor gelijke kansen. Jawel, men dient talent te ondersteunen; maar neen, het onderwijs was gedurende decennia een vliegwiel van scholing en van ontvoogding; maar ook kreeg de economie zowel aan de kant van de producenten steeds beter onderlegde werknemers en ondernemers, maar ook is duidelijk dat de consument niet meer de “idiotès” is, die men vandaag voor ogen heeft als men als politicus mensen wil aanspreken. Het onderwijs vandaag in verschillende buurlanden; met uitzondering van Duitsland allicht; een kwestie van - tja - net niet meer aanboren van talent en aanmoedigen van jonge mensen. Gelijke kansen is een mooie term; maar wie ook maar enigszins vertrouwd is met het onderwijs in Nederland, maar ook in Frankrijk; merkt dat het onderwijs aldaar het slachtoffer werd van de al te goede bedoelingen.
We zouden kunnen spreken over het gebrek aan onderhoud van de grote infrastructuurwerken; de autowegen en wegen; belangrijke gebouwen en kanalen; de spoorwegen ook; maar wie merkt dat politici en experten er echt een probleem mee hebben als de goede huisvader zijn spullen naar behoren te onderhouden? Toch niet de journalisten, tot de situatie onhoudbaar was geworden: De kosten gaan inderdaad de baten vooruit. Het wetenschappelijk onderzoek, vraagt iemand? Neen, niet dus, want ja; hoewel we prat gaan op het wetenschappelijk kennen van deze tijd; zien we dat wezenlijke belangstelling voor kennisname en kennisoverdracht ter zake eindelijk vooral afneemt. De complexiteit van deeltjesfysica of de eigenaardigheden van de donkere materie kan men niet zomaar in een wip onder de knie krijgen; toch dissen de media vaak heel eenvoudige verhalen op. De klimaatproblematiek komt ons voor een bijzonder onbeheersbare grootheid te zijn en toch, wellicht net daarom vertelt men ons met veel flair het verhaal van een onwelkome waarheid: De idee was didactisch en demagogisch ook al niet zo handig gekozen; omdat we denken dat men dan ook minstens over de gevolgen van de economische; industriële en culturele evolutie van de laatste 200 jaar een iet of wat vollediger verhaal had kunnen vertellen. Maar zorgzaam omspringen met de leefomgeving en de grondstoffen, kan misschien wel mensen overtuigen.
Demagogisch? Jawel, in de betekenis dat de dèmos, het volk wel de nodige kennis en informatie nodig heeft om tot zinvolle inzichten in de inzet van het politieke te komen. Demagogie heeft natuurlijk een kwalijke roep, wordt nogal eens met rechts of extreem rechts vereenzelvigd; maar nog Perron; Franko of Mussolini kan men zonder meer rechts noemen. Het erkennen van de samenleving als een geheel van burgers met redelijke mate van uniciteit en met kennis van het samenleven vertrouwd, hoeft men niet per se te willen veranderen. Het lijkt erop dat vooral Links zich de idee heeft aangemeten dat het moeten weten en spreken in naam van de massa’s en dat het volk hen wel zal danken voor hun inzet om het lot te verbeteren. Jawel; tot op zekere hoogte is dat ook zo, heeft links de elitaire samenleving van de 19de eeuw kunnen ombuigen naar een meer gelijke samenleving; maar tegelijk blijkt dat zeker sinds de jaren 1989-1990 niet zo heel goed meer weet hoe zij die lotsverbetering vorm kan geven. Natuurlijk is het goed dat de basispensioenen 200 euro de hoogte in zouden gaan; maar is dit wel doenbaar? Betaalbaar? Dat is de grote vraag, waarop het antwoord momenteel wellicht luidt dat dit voor de lage pensioenen zeker het geval is; maar dat voor de middengroepen misschien een grotere zelfbeschikking ook een oplossing kan bieden; gezien de grote marginale spaarquote in België en vooral in Vlaanderen. Maar dan kan men die middengroepen niet blijven beschouwen als de gevaarlijke; zij het historisch onbelangrijke groepen in de samenleving.
Eerlijke politici zullen er wel genoeg zijn; politici die in Rwanda hun excuses gaan aanbieden of menen dat het volstaat naar Oswieciem of Auswitzsch te reizen om een democratische reflex te ontwikkelen. Helpen kan het wel, maar het klimaaat waarin de “Endlösung”; de Holocaust er kwam, was wellicht ook deels te wijten aan het falen van de SPD.
We kunnen ons dan ook niet van de indruk ontdoen dat de heer Ivan de Vadder ons met een kluitje in het riet stuurt: alle problemen komen voort uit het feit dat politici oneerlijk zouden zijn. Nee; de problemen komen voort uit het feit dat politici om het in de pers en media te maken met een paar goede oneliners klaar moeten staan; een register van gevoelens weten aan te spreken en kunnen volstaan met goede bedoelingen, zonder aan te geven hoe zij die goede bedoelingen ook waarmaken. Journalisten en zeker wetstraatjournalisten zijn behept met het virus van de voorbespiegelingen, intentieprocessen en katastrofitis, maar verantwoording vragen over wat gedaan werd, klinkt al direct als een vraag om een schuldbekentenis. Senator McCarthy; de beheerders van de Goelag hadden zich geen betere omstandigheid kunnen indenken om hun werk te doen. Politici leggen geen verantwoording af voor het moeilijk bestuurbare departement justitie; het volslagen ontbreken van een redelijk onderhoudsprogramma voor de wegen en het verkleuteren van de openbare omroep.
En toch; wat we van Hans van Mierlo leerden was juist die verantwoordingsplicht van de politicus; maar zouden we zeggen; ook van de journalist, zelfs van de burger. In Griekenland staken ambtenaren en burgers tegen het beleid van de regering dat met recht draconisch mag heten, alleen lijken zij niet bij machte hun eigen verantwoordelijkheid in het falen van het beleid te onderkennen. Jawel; bij ons zijn er ook die niet willen zien dat ons bestel, het federale wankelt omdat zij per fas et nefas willen vasthouden aan een staat die geen natie meer vormt, maar twee naties samen tracht te houden en daarbij aanvaardt dat gelijkheid en vrijheid op een zeer machiavellistische manier door elkaar gehusseld worden. De eerlijkheid gebied ons te zeggen dat het niet de francofone medeburger is die per definitie schuld heeft aan het collectieve lemmingengedrag van Milquet en co, maar wel dat noch de media noch de publieke opinie er zich rekenschap van geven dat de Vlaamse medeburger de fundamentele ongelijkheid (aantal stemmen voor een zetel is te groot in Vlaanderen; vergeleken met Wallonië en Brussel; de grendelgrondwet beschermt de minderheid niet zozeer als wel dat de meerderheid geen greep meer lijkt te hebben op de besluitvorming; het territorialiteitsprincipe afwijzen en het zelf voor eigen doel wel hardnekkig handhaven, dat is het contentieux waarvoor men geen oplossing vindt).
De heer Ivan de Vadder pleit voor Eerlijke politiek? Dat is niet toevallig het stopwoordje gedurende maanden en jaren van de SP-a; want de onrechtvaardigheid niet kunnen verdragen, wie zal dat tegenspreken. Met andere woorden, eerlijkheid is een deugd die we als persoon kunnen opbrengen, maar het blijft maar de vraag of men daarmee in de politiek veel aan kan vangen; behalve de schijn van eerlijkheid ophouden. Er is meer nodig om het vertrouwen van de kiezer te herwinnen en niet in het minst zal men dan de kiezer opnieuw als medeburger aanspreken, niet vanuit de hoogte; niet met de idee per se beter te weten. In dat opzicht, menen we, brengt Ivan de Vadder weinig meer bij dan wat propaganda. En als hij het over de wisdom of the crowds heeft, dan merken we pas hoezeer hij zijn eigen beroepsgroep buiten beschouwing laat: de basis van een goed werkende samenleving en politieke democratie ligt naast andere aspecten ook in een goed werkende pers, die evenmin als de politici het volk voor incompetent houdt en wars van inzichten over het algemeen belang, het politieke geredekavel als politiek van hoog niveau presenteert. Daarover had het boek van Ivan de Vadder kunnen gaan, maar hij verkoos een goed geschreven pamflet over de parafernalia van de macht en een onderliggende boodschap dat onder meer N-VA, maar ook CD&V eindelijk niet eerlijk kunnen zijn, want hun verborgen agenda laat dat niet toe. Hoezo? Zij willen respectievelijk Vlaanderen sterker maken in het Belgische geheel, of er eventueel komaf mee maken, zonder revolutie, maar toch; ook zonder compromissen die de toekomst van de Vlamingen compromitteren. En CD&V? die wil van Vlaanderen allicht een godgewijde en onderdanige corporatistische samenleving maken. Zou dat eerlijk zijn?
Misschien is het wenselijker dat we aan de weet komen of zo een politicus m/v/ nog wel inzicht heeft in de eigen houding ten aanzien van het algemeen belang; misschien is het ook nuttig te weten of een politicus zich nog wel betrokken weet als burger onder de burgers met wat wenselijk is voor de samenleving. Ach; we weten dat het wat wazig klinken kan; maar het kan zijn; dat een politicus die zich al eens wat op de achtergrond houdt in een hectische sfeer er wel in slaagt te capteren wat er echt gaande is en daaruit andere conclusies trekt: Er bestaat de laatste decennia ook een sfeertje waarin niet zozeer de politique politicienne het centrale probleem vormt, dat is immers van alle tijden, wel werd het politieke strijdtoneel een arena waarin buzz-woorden en vermeende consensus het halen op het overleg; zowel als het om de analyse gaat als om de oplossingen. Bovendien wordt de inbreng van niet verkozenen op het beleid er niet kleiner op: expertise inroepen voor moeilijke en complexe problemen is echt wel nuttig, maar het is niet zeker dat steeds te rade gaan bij dezelfde experten een goede analyse en een goed besluitvormingsproces het draagvlak van de politiek wel ten goede komt.
Zou het nuttig zijn; vragen we ons af, of over complexe evoluties die de reikwijdte van een paar tot tientallen legislaturen overstijgen niet meer aandacht krijgen. Voor ons vormt het onderwijsbeleid een toetssteen. Er zijn er die zich inzetten voor een meer democratisch onderwijs en voor gelijke kansen. Jawel, men dient talent te ondersteunen; maar neen, het onderwijs was gedurende decennia een vliegwiel van scholing en van ontvoogding; maar ook kreeg de economie zowel aan de kant van de producenten steeds beter onderlegde werknemers en ondernemers, maar ook is duidelijk dat de consument niet meer de “idiotès” is, die men vandaag voor ogen heeft als men als politicus mensen wil aanspreken. Het onderwijs vandaag in verschillende buurlanden; met uitzondering van Duitsland allicht; een kwestie van - tja - net niet meer aanboren van talent en aanmoedigen van jonge mensen. Gelijke kansen is een mooie term; maar wie ook maar enigszins vertrouwd is met het onderwijs in Nederland, maar ook in Frankrijk; merkt dat het onderwijs aldaar het slachtoffer werd van de al te goede bedoelingen.
We zouden kunnen spreken over het gebrek aan onderhoud van de grote infrastructuurwerken; de autowegen en wegen; belangrijke gebouwen en kanalen; de spoorwegen ook; maar wie merkt dat politici en experten er echt een probleem mee hebben als de goede huisvader zijn spullen naar behoren te onderhouden? Toch niet de journalisten, tot de situatie onhoudbaar was geworden: De kosten gaan inderdaad de baten vooruit. Het wetenschappelijk onderzoek, vraagt iemand? Neen, niet dus, want ja; hoewel we prat gaan op het wetenschappelijk kennen van deze tijd; zien we dat wezenlijke belangstelling voor kennisname en kennisoverdracht ter zake eindelijk vooral afneemt. De complexiteit van deeltjesfysica of de eigenaardigheden van de donkere materie kan men niet zomaar in een wip onder de knie krijgen; toch dissen de media vaak heel eenvoudige verhalen op. De klimaatproblematiek komt ons voor een bijzonder onbeheersbare grootheid te zijn en toch, wellicht net daarom vertelt men ons met veel flair het verhaal van een onwelkome waarheid: De idee was didactisch en demagogisch ook al niet zo handig gekozen; omdat we denken dat men dan ook minstens over de gevolgen van de economische; industriële en culturele evolutie van de laatste 200 jaar een iet of wat vollediger verhaal had kunnen vertellen. Maar zorgzaam omspringen met de leefomgeving en de grondstoffen, kan misschien wel mensen overtuigen.
Demagogisch? Jawel, in de betekenis dat de dèmos, het volk wel de nodige kennis en informatie nodig heeft om tot zinvolle inzichten in de inzet van het politieke te komen. Demagogie heeft natuurlijk een kwalijke roep, wordt nogal eens met rechts of extreem rechts vereenzelvigd; maar nog Perron; Franko of Mussolini kan men zonder meer rechts noemen. Het erkennen van de samenleving als een geheel van burgers met redelijke mate van uniciteit en met kennis van het samenleven vertrouwd, hoeft men niet per se te willen veranderen. Het lijkt erop dat vooral Links zich de idee heeft aangemeten dat het moeten weten en spreken in naam van de massa’s en dat het volk hen wel zal danken voor hun inzet om het lot te verbeteren. Jawel; tot op zekere hoogte is dat ook zo, heeft links de elitaire samenleving van de 19de eeuw kunnen ombuigen naar een meer gelijke samenleving; maar tegelijk blijkt dat zeker sinds de jaren 1989-1990 niet zo heel goed meer weet hoe zij die lotsverbetering vorm kan geven. Natuurlijk is het goed dat de basispensioenen 200 euro de hoogte in zouden gaan; maar is dit wel doenbaar? Betaalbaar? Dat is de grote vraag, waarop het antwoord momenteel wellicht luidt dat dit voor de lage pensioenen zeker het geval is; maar dat voor de middengroepen misschien een grotere zelfbeschikking ook een oplossing kan bieden; gezien de grote marginale spaarquote in België en vooral in Vlaanderen. Maar dan kan men die middengroepen niet blijven beschouwen als de gevaarlijke; zij het historisch onbelangrijke groepen in de samenleving.
Eerlijke politici zullen er wel genoeg zijn; politici die in Rwanda hun excuses gaan aanbieden of menen dat het volstaat naar Oswieciem of Auswitzsch te reizen om een democratische reflex te ontwikkelen. Helpen kan het wel, maar het klimaaat waarin de “Endlösung”; de Holocaust er kwam, was wellicht ook deels te wijten aan het falen van de SPD.
We kunnen ons dan ook niet van de indruk ontdoen dat de heer Ivan de Vadder ons met een kluitje in het riet stuurt: alle problemen komen voort uit het feit dat politici oneerlijk zouden zijn. Nee; de problemen komen voort uit het feit dat politici om het in de pers en media te maken met een paar goede oneliners klaar moeten staan; een register van gevoelens weten aan te spreken en kunnen volstaan met goede bedoelingen, zonder aan te geven hoe zij die goede bedoelingen ook waarmaken. Journalisten en zeker wetstraatjournalisten zijn behept met het virus van de voorbespiegelingen, intentieprocessen en katastrofitis, maar verantwoording vragen over wat gedaan werd, klinkt al direct als een vraag om een schuldbekentenis. Senator McCarthy; de beheerders van de Goelag hadden zich geen betere omstandigheid kunnen indenken om hun werk te doen. Politici leggen geen verantwoording af voor het moeilijk bestuurbare departement justitie; het volslagen ontbreken van een redelijk onderhoudsprogramma voor de wegen en het verkleuteren van de openbare omroep.
En toch; wat we van Hans van Mierlo leerden was juist die verantwoordingsplicht van de politicus; maar zouden we zeggen; ook van de journalist, zelfs van de burger. In Griekenland staken ambtenaren en burgers tegen het beleid van de regering dat met recht draconisch mag heten, alleen lijken zij niet bij machte hun eigen verantwoordelijkheid in het falen van het beleid te onderkennen. Jawel; bij ons zijn er ook die niet willen zien dat ons bestel, het federale wankelt omdat zij per fas et nefas willen vasthouden aan een staat die geen natie meer vormt, maar twee naties samen tracht te houden en daarbij aanvaardt dat gelijkheid en vrijheid op een zeer machiavellistische manier door elkaar gehusseld worden. De eerlijkheid gebied ons te zeggen dat het niet de francofone medeburger is die per definitie schuld heeft aan het collectieve lemmingengedrag van Milquet en co, maar wel dat noch de media noch de publieke opinie er zich rekenschap van geven dat de Vlaamse medeburger de fundamentele ongelijkheid (aantal stemmen voor een zetel is te groot in Vlaanderen; vergeleken met Wallonië en Brussel; de grendelgrondwet beschermt de minderheid niet zozeer als wel dat de meerderheid geen greep meer lijkt te hebben op de besluitvorming; het territorialiteitsprincipe afwijzen en het zelf voor eigen doel wel hardnekkig handhaven, dat is het contentieux waarvoor men geen oplossing vindt).
De heer Ivan de Vadder pleit voor Eerlijke politiek? Dat is niet toevallig het stopwoordje gedurende maanden en jaren van de SP-a; want de onrechtvaardigheid niet kunnen verdragen, wie zal dat tegenspreken. Met andere woorden, eerlijkheid is een deugd die we als persoon kunnen opbrengen, maar het blijft maar de vraag of men daarmee in de politiek veel aan kan vangen; behalve de schijn van eerlijkheid ophouden. Er is meer nodig om het vertrouwen van de kiezer te herwinnen en niet in het minst zal men dan de kiezer opnieuw als medeburger aanspreken, niet vanuit de hoogte; niet met de idee per se beter te weten. In dat opzicht, menen we, brengt Ivan de Vadder weinig meer bij dan wat propaganda. En als hij het over de wisdom of the crowds heeft, dan merken we pas hoezeer hij zijn eigen beroepsgroep buiten beschouwing laat: de basis van een goed werkende samenleving en politieke democratie ligt naast andere aspecten ook in een goed werkende pers, die evenmin als de politici het volk voor incompetent houdt en wars van inzichten over het algemeen belang, het politieke geredekavel als politiek van hoog niveau presenteert. Daarover had het boek van Ivan de Vadder kunnen gaan, maar hij verkoos een goed geschreven pamflet over de parafernalia van de macht en een onderliggende boodschap dat onder meer N-VA, maar ook CD&V eindelijk niet eerlijk kunnen zijn, want hun verborgen agenda laat dat niet toe. Hoezo? Zij willen respectievelijk Vlaanderen sterker maken in het Belgische geheel, of er eventueel komaf mee maken, zonder revolutie, maar toch; ook zonder compromissen die de toekomst van de Vlamingen compromitteren. En CD&V? die wil van Vlaanderen allicht een godgewijde en onderdanige corporatistische samenleving maken. Zou dat eerlijk zijn?
Bart Haers
10 mei 2010
Reacties
Een reactie posten