Kleinbeeld

Kleinbeeld

Meester, het was goed

Onze schoolmeesters in Waarschoot, de ene rookte en de andere had een onafscheidelijke pijp, de meeste kwamen per fiets en alle hadden ze nog bijkomende activiteiten, een om zijn inkomen aan te vullen en die vertrok ergens onderweg, anderen waren actief in de bibliotheek of andere culturele belendende percelen, gaven bijles of maakten sommige leerlingen klaar voor het middelbaar onderwijs. Dan vergeten we nog de naschoolse lessen Frans en de academie waar een schoolmeester de dienst van lokodirecteur waarnam, zodat men haast vanzelf kan vaststellen dat deze mensen een druk leven hadden. Oh ja, de meest muzikale hadden ook een rol in het jongenskoor in de kerk, waar zij op kerstdag “Stille nacht” en “Susa Nina” aanhieven. Maar hun dagtaak, dat was het bijbrengen van ons, de jongens van de vrije lagere gesubsidieerde Jongensschool Sint-Gislenus - een kwelling om het te leren schrijven vandaar dat men er vandaag Vrije gesubsidieerde basisschool De Lieve van maakte - van de nodige basiskennis. En de school van het Gemeenschapsonderwijs? De Notelaar? Prettig en grappig, want tja, er blijft niet zo heel veel meer over van de sneeuw van toen. Nu, we begrijpen dat wel, de tijden veranderen en zo een onmogelijke naam daar kan men moeilijk mee door het leven gaan. Maar ergens zou het prettig zijn, bedachten we, dat er een soort portrettengalerij was van deze schoolmeesters, die in onze knapenjaren ons leven wel eens wat vergalden, maar doorgaans, moeten we, mogen we erkennen, hebben we aan deze mensen goede herinneringen overgehouden.

Men kan zeggen dat er maar weinig leerlingen naar het college gingen, maar dat is vrij snel veranderd, hebben we de indruk. Bovendien gingen er vele naar het PTI, het Provinciaal Technisch Instituut, die toen een sterke roeping had leerlingen echt klaar te stomen voor een werkzaam leven. Het is duidelijk dat de perspectieven in de loop van de jaren veranderd zijn, feit blijft dat die schoolmeesters ons echt wel meer bijbrachten dan tucht en discipline.

Ja, de onderwijzer was een autoriteit, maar tegelijk een voorbeeld en zonder in de val van de nostalgie te trappen, brachten zij ons een aantal zaken bij die naderhand wellicht wat beperkt leken, wat eenvoudig, maar toch belangrijk. Rekenen en schrijven, natuurlijk, begrijpend lezen ook en luisteren naar verhalen. Het was in de tijd toen het jaar 2000 nog onafzienbaar veraf leek en de toekomst een gouden glans had. Op Woensdagen was er de vrije namiddag, maar dan gingen we wel eens naar het bos, of kijken hoe proper dan wel vervuild de beken in de omgeving waren, als we al niet op academie waren voor muziek. En ja deze of gene schoolmeester trainde ook de jonkies van FAC Waarschoot, waar lopen en shotten aan de orde waren. Kortom, we zagen hen ook buiten school en dat maakte eindelijk niet zo heel veel uit. Of liever, we leefden in dezelfde gemeente en men ontmoette elkaar, ook later. Hoewel er geen reden toe was, ontstond later de indruk dat die onderwijzers er niet zo heel veel toe deden, want zij leken ons slechts een beperkte kijk op de dingen gegeven te hebben, maar ja, het was op kindermaat gesneden en er kwamen nieuwe horizonten, nieuwe inzichten (volgens sommigen kan horizont geen logisch meervoud hebben).

Zo een gezellig uurtje aan het einde van de middag, als buiten de duisternis begint te dalen over de school, komt het moment van hoge verwachtingen, wanneer de onderwijzer van wal steekt en een verhaal vertelt, als beloning. Dan was dat niet meer het moment om zich te roeren en velen keken er toen naar uit, naar de vijf, zoals Meester Laurent D’hoore dat bracht, of de verhalen van Meester Roger D’hondt die voorlas - we moeten hen wel hun namen geven, want de herinnering aan hen vervaagt. Ook anderen namen zijn meer dan een vermelding in de galerij: zoals meester Jan Claes en meester Gilbert de Muynck, maar van hen had ik niet zo heel veel les, bleken op hun manier toch in staat onze aandacht te wekken voor wat buiten onze directe beleving voorhanden was. De verhalen over de laatste oorlog of over de reis naar de maan, waarover wij wel eens vragen stelden, brachten onze verbeelding op hol.

De leefwereld van de leerlingen was niet echt homogeen, maar toch, de schoolmeester bracht ons bij wat ons naderhand onontbeerlijk is gebleken ook al raakte dat natuurlijk vergeten. Vergeten maar dan omdat er zoveel bijkwam, dat het bijna onbeduidend leek en lijkt, wat te maken heeft met de verschuiving van de aandacht, van de eigen leef- en leerwereld. Maar die kennis die we toen opdeden en later bijgevijld en verfijnd maar vooral uitgebreid werd, had niemand kunnen verwerken als er niet eerst die humuslaag werd gelegd. En dat ging wel eens te traag voor de een, te snel voor de anderen. Al met al wisten we dan niet hoeveel er later bij zou komen noch wat het allemaal zou betekenen. Maar dat maakt die basisschool en de onderwijzers er niet minder belangrijk om, te weten dat zonder de onwetendheid en het enge, lokale zou blijven overheersen. Schoolvosserij? En toch boden zij de uitweg uit het dorp.

Bart Haers

Reacties

  1. Meester Laurant D'hoore ( of is het Laurent D'Hoore ? ),
    In dit opstel van een van jouw weinige leerlingen die toch ' naar het college ging ' vind ik niet één zin zonder spel- of stijlfout.
    Hopelijk hadden de door het PTI geroepen leerlingen een werkzaam leven.

    De Rijbel

    BeantwoordenVerwijderen
  2. U neemt de auteur van dit stuk een en ander kwalijk, maar goed, dat moet u niet laten. Het stuk is zijn verantwoordelijkheid en hij meent dat het zo best kan. Stijlfouten? Wat zou u willen, een gortdroge stijl? wat moet het dan zijn, een schools opstel? ALs u de spelfouten eens zou aanduiden en vooral de zogenaamde stijlfouten? Maar dan gooit sowieso de handdoek.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dank voor uw steun, allebei, maar iemand moet wel de handdoek gooien, dus ik veronderstel dat er "Maar dan gooit u ongetwijfeld de handdoek" hoort te staan. Nu goed, en Inderdaad, Meester Lauent D'hoore was de juiste schrijfwijze. Wat stijl aangaat, kan u misschien eens bedenken dat dit een persoonlijke keuze is en dat taal flexibeler kan zijn dan sommige...euh, schoolmeesters, graag zien. Kijk je naar de receptie van sommige hoog aangeschreven werken van de hedendaagse wereldliteratuur in Vlaanderen, dan blijkt men met stijl niet zo goed overweg te kunnen: de ene wil het gortdroog, een andere verkiest een exuberante stijl. En dan vergeten we nog dat er zoiets als taalregisters bestaat, dat je in het stadhuis anders spreekt dan op rimpelrock. Mocht de Vijzel nu zeggen dat hij die lagere school van toen maar niets vindt of vond en die schoolmeesters etterbollen waar geen goed woord over te zeggen valt, dan zou een mens het nog begrijpen, maar gezeur over stijlfouten?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Bart,

    Uw povere stijl is zo herkenbaar dat de eerste regel van die ' Anoniem van 03:42 ' al meteen verraadt dat Bart Haers hier zelf aan het werk is. Pijnlijk.
    Bovendien begrijpt u het verschil niet tussen schrijfstijl een stijlfouten, ik leg het U dan maar uit: ieder heeft zijn eigen schrijfstijl, maar niet iedereen schrijft stijlfouten.
    Voorbeelden van stijlfouten zijn: Incongruentie,litotes,malapropisme,losstaand zinsgedeelte,ellips, beeldontsporing, onbedoelde dubbelzinnigheid, asymmetrie,passivitis, foutieve beknopte bijzin, anakoloet enz. Op eenvoudig verzoek kan ik nog wel zo'n tijdje doorgaan, maar begint u alvast met deze 11 voorbeelden toe te passen ,dan raken we al een eind ver.

    Wat die schrijffouten betreft, in de eerste zin van ' Meester, het was goed ' vergeet u tot tweemaal toe een ' n ' van een meervoudsvorm. Vraag het maar eens na bij meester Lauent (sic) D'Hoore.

    De Rijbel

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ach, u doet wat niet laten kan. U kan blijkbaar erg goed lezen, want u ziet niet hoe je de verzamelnaam kan opsplitsen naar individuele personen met dus een enkelvoud als consequentie. En voor het overige, met dat afschieten van mensen doe ik echt niet mee. Commentaren zijn welkom, maar als er geen welwillende bereidheid tot discussie aan ten grondslag ligt, laat ik het voor gezien.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dank voor de eerste zin , al ontbreekt er een ' u '.
    In de tweede zin vertelt u onzin en haalt u bovendien ' u ' en 'jij ' door elkaar.
    Derde zin: Afschieten van mensen is inderdaad niet netjes, hen tegen zichzelf beschermen kàn nobel zijn.
    Laatste zin: óf ' hou ik het voor bekeken ', óf ' laat ik het er bij ', óf ' heb ik het gezien '.

    Victor

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Grappig, met "u" spreek ik u aan, met "je" heb ik het over een alternatief voor "men", wat de tekst levendiger maak. Waarom zou "laat ik het voor gezien nu niet kunnen? Toegegeven, hou ik het voor bekeken, is couranter, maar "Laat ik het voor gezien" was een contaminatie, die me plots wel zinvol voorkwam. Toch lijkt u eraan vast te houden dat de idee dat na de verzamelnaam, de opsplitsing naar enkelvoudige elementen best kan en dus een enkelvoud in de werkwoordsvorm vergt. Wat taalfouten zijn, ben ik het eens met Neerlandici die stellen dat we onze taal tot louter taalregels herleiden. Overigens, verstaanbaarheid is een belangrijke voorwaarden, maar in het Nederlands hebben we vele taalelementen die taal levendiger maakten en maken laten vallen, wat veel omslag van woorden met zich breng. Verder laat ik u graag weten enkele zinnen die inderdaad niet liepen, te hebben verbeterd en verder heb ik een gedachte anders uitgewerkt. Een tekst verdraagt inderdaad wel eens wat correctie. De gedachte en de reden waarom ik mij over het trieste lot van onze onderwijzers van weleer heb gebogen, die in vergetelheid raken de hoofdzaak. Ook de jongere generaties onderwijzers verliezen aan prestige en waardering voor hun veeleisende werk, wat ik bij deze aan de orde wil stellen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. ' verstaanbaarheid is een belangrijke voorwaarden '

    hoe bedoelen gij?

    ' wat veel omslag van woorden met zich breng '

    nu ook al Zuid-Afrikaans?

    'die in vergetelheid raken de hoofdzaak '

    en Chinees!

    Neen Bart, het is niet goed.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Werkelijk, ik hou u gezaag voor bekeken en ben met andere zaken bezig. Soms...enfin, u lijkt zelf weinig zoden aan de dijk te willen zetten, dus, geniet van uw spelletjes.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. ' brengen ' Bart, zoden aan de dijk brengen

    BeantwoordenVerwijderen
  11. tot spîjt van wie 't benijdt, zoden aan de dijk zetten = zoden aan de dijk brengen.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts