De onderzoekers onderzocht

Lezersbrief

Onderzoeksjournalistiek of

Misplaatste manipulatie

Over de artikelen in De Standaard omtrent de Universiteit

Karel Verhoeven haalde terecht uit in zijn stuk op de bewering dat de peiling naar de opinies van de hoogleraren over de vraag of studenten klaar zijn voor de universiteit als zij zich inschrijven, over het succes van de opleiding, over de werklast ook. Als wetenschappelijkheid op die manier bejegend wordt, kan men de ergernis van de niet ingewijde wellicht beter begrijpen. De kwaliteit van het universitaire onderwijs laat zich in wezen vooral aflezen uit het succes van de alumni in de samenleving en dus zou men kunnen stellen dat het stijgen van welvaart en welzijn mee een kwaliteitsmerk kan zijn voor de universiteit. Nu gaan we niet beweren dat de universitaire geschoolde de enige is die de samenleving, bvb in Vlaanderen sinds het begin van de twintigste eeuw, om die terminus post quem te nemen, tot de hoogten gebracht heeft waar we nu de weldaden van genieten. Minstens ook de kweekscholen en later de normaalscholen, maar ook sociale scholen, hebben hun bijdrage daartoe geleverd. Echter, we zouden de werkelijkheid pas geweld aandoen als we vergaten te melden welke rol de burgerlijke ingenieurs en hun collegae, die aan de industriële hogescholen gevormd werden, uit het oog verloren. Kortom, het gehele plaatje, zelfs de lus die zich vormt, van leerkrachten en onderwijs die weer nieuwe leerlingen vormen tot studenten en studenten die zelf weer onderzoek gaan doen of bedrijven uit de grond stampen, dat proces is gedurende een eeuw steeds breder gaan rekruteren zodat men kan stellen dat vandaag de geschoolde burger een ongekend groot aandeel heeft in de samenleving. De vraag is nu of de hervormingen die aan het begin van de 21ste eeuw werden doorgevoerd, alles behalve doordacht volgens sommigen, wel het gewenste resultaat hebben. We vinden het dan ook passend de redactie van deze krant ten goede te duiden dat ze nu, na bijna tien jaar BAMA er de gevolgen van onderzoeken. Want de BaMa-structuur die als gevolg van het Bologna-akkoord tot stand kwam kwam merkwaardig genoeg de vergelijkbaarheid van diploma‘s niet ten goede. Ter herinnering moet gezegd dat de krant een jaar na de invoering van de Bamastructuur de zaak geslaagd noemde. Uiteraard is niet enkel dat veranderingsproces verantwoordelijk voor de problemen. Men heeft de toegang tot de universiteit open gesteld en sommige mensen uit het BSO en TSO doen het wel degelijk goed, maar het mag duidelijk zijn dat men voor die opleiding een stevig zevende jaar zou moeten aanbieden, zodat zij zich met de eigenheden van het studeren geconfronteerd zien. Zo een propedeutische opleiding kan gelijk gesteld worden met het zevende specialisatiejaar in die opleidingsvormen.

Het is daarom van belang dat men het publieke belang van de discussie onder ogen ziet - zoals de krant doet -,de inzichten van de alumni ernstig neemt, maar ook dat men ervan afziet kritiek op wat er gaande is onmiddellijk als conservatief te duiden, laat staan reactionair. Meer nog, instemming met de hervormingsdrift wordt als kritisch bejegend, terwijl het zwijgen van talloze alumni geïnterpreteerd word als meegaandheid. Laten we wel wezen, de waardering van studenten voor hun proffen zal men ook doorgaans niet horen van hen die geinteresseerd zijn in hun studie. Wie vindt dat een professor filosofie zonder meer doet wat van hem of haar verwacht mag worden, zal soms verbaasd zijn van de kritieken. Het is immers pas in het latere leven dat die vorming zich laat voelen. Zelf ben ik er overigens nog steeds van doordrongen dat de opleiding bij prof. Dr. Ronald Commers, veelomvattend en gedegen was. Een noodzakelijke introductie en het studeren van de visies van Fichte of Kant was niet altijd eenvoudig, maar het was wel een boeiende weg die ik mocht afleggen.

Helaas horen we weinig mensen terugblikken op wat ze die tijd hebben mogen beleven. Het studentenleven was natuurlijk meer dan de cursussen, dan het terroriseren van bibliotheken en archieven, maar het geheel was en blijft een fase die ons verdere leven bepaalt en bepaald heeft. En goed, op zaterdagochtend een sessie bijwonen van de werkgroep Kritiek, van prof Rudolf Boehm, het kon allemaal. Het studeren is te vaak een kwestie van moeten. Vergelijkt men dat men opleiding in de muziek, aan het conservatorium of met de vele jaren dat aankomende psychiaters en chirurgen nodig hebben om de zaak in de handen en het hoofd te krijgen, dan merken we dat de aandacht voor de individuele werkzaamheden en vooral de bijna permanente vraag die te verminderen de individuele aandrang van de student (m/v) overschaduwt. Hoe dat opgelost kan worden is niet helemaal duidelijk Schopenhauer, Arthur dus schreef er een boeiend pamflet over, over de middelmatigheid van de universiteit, maar hij vond zelf dat hij er persoonlijk wel profijt van gehaald. Probleem was dat hij merkte dat de studenten er geen voordeel in zagen bij hem te studeren en wel bij Hegel. Maar toen was de Professor nog veel, zo niet alles bepalend.

We kunnen daarom deze krant wel ten goede duiden dat ze eindelijk eens het onderzoek op gang hebben getrokken om te kijken wat de kwaliteit van het onderwijs aan de universiteit zou kunnen zijn.

Bart Haers

Dinsdag 20 september 2011