Waar moet stroom op zee gewonnen heen?

Brief aan

het Brugse stadsbestuur
over het Simon Stevin Project
en een zwarte zwaan

Brugge, 3 september 2014

Geachte heer burgemeester en dames en heren Schepenen,

U heeft uw verzet opgegeven tegen het Simon Stevin-project van Elia om stroom van de windmolenparken naar de gebruikers te brengen. Hoezo? Waarom heeft u zich verzet? En u wil geen kabeltje naar het Eiland voor onze kust? Ik begrijp dit niet en misschien wil ik dat ook niet. U handelde namens de burgers van Brugge, of mag ik het oude woord "Poorters" gebruiken? Niet echt, want we zijn vooral burgers van Vlaanderen en Europa en u moet, als vroedschap handelen in dat grotere belang. De haven zou niet geschikt zijn voor de aanleg van een installatie om de kabels van op zee geproduceerde stroom te ontvangen. Vreemd. Maar het is vooral onverantwoordelijk, nu gouverneurs worden ingelicht over noodmaatregelen. Maar laten we tegelijk niet overdrijven, alle Europese landen hebben problemen met het verbinden van persoonlijke en individuele belangen versus gemeenschappelijke noodzaak. Het algemeen belang heeft men, ook het socialisme gedurende decennia genuanceerd, maar samen met de liberalen heeft men het individualisme tot nieuwe eredienst verheven. De vraag is of we de zaak nog wel goed bekijken.

De SP-a heeft zich ook verzet tegen de aansluiting van Zeebrugge op het nieuwe kanalenstelsel, bekend als Seine-West, waardoor Zeebrugge gemakkelijker via het water met het hinterland verbonden zou worden. Er worden ecologische redenen aangedragen die men niet ernstig kan nemen. Het is zoals met de Lange Wapper: men zeurt over fijn stof, maar er komt een massa fijn stof terecht op het huidige tracé van de halve ring.


Van mijn stadsbestuur had ik verwacht dat ze de burgers zou informeren dat men zou bijdragen aan het verbeteren en verzekeren van de elektriciteitsvoorzieningen, maar het omgekeerde blijkt het geval. want u heeft verzet aangetekend tegen het project Simon Stevin en eerlijk is eerlijk, ik ben onthutst. Want u schaadt aan het algemeen belang zonder dat duidelijk is welke particuliere belangen door het project geschaad zouden worden als het project al doorgang had gevonden. Ik behoor tot de generatie die in de jaren zestig en zeventig met contestatie van de voorgangers is groot geworden en die leerden krities te kijken naar de dingen en autoriteiten te wantrouwen. Wat we kregen was een elitaire meegaandheid met de kritiek en zodoende is het voor jongeren vandaag zo te zien normaal dat de overheid bij elke tegenwind van koers verandert. Dat overheden al eens moeten opkruisen of tegen de stroom inroeien, lijkt men vergeten.

Bovendien blijkt ook hier dat men de ingenieurs van Elia wantrouwt, dat men vreest dat de stroomkabels de gezondheid en het welbevinden van mensen die in de nabijheid wonen zou kunnen schaden. Het voorzorgsprincipe lokt dan een waterval van juridische acties uit, waarbij u en het vorige stadsbestuur ervan uitgingen dat dit de wens van de burgers zou zijn. Maar welke burger in de buitengemeenten wil een paar uur per dag afgeschakeld worden van het net? Men legt mensen vaak een facet uit en vergeet dat het gehele plaatje consequenties heeft die men niet zomaar over het hoofd kan zien.

Gezondheid is een groot goed, maar we kunnen niet terug naar een tijd toen men niet zoveel vermocht mensen een goed leven te bezorgen, meer nog, onze volkomen afhankelijkheid van elektriciteit is voor veel mensen zozeer een evidentie dat ze net zomin als over de herkomst van een ei erbij in overweging nemen dat elektriciteit geproduceerd moet worden, getransporteerd en in voldoende mate van zekerheid binnenshuis worden gebracht. In de jaren zeventig leerden we dat thermonucleaire centrales gevaarlijke speeltjes waren van niet te vertrouwen ingenieurs, wat na Tsjernobyl ook nog eens bevestigd werd. Ook de gebeurtenissen in Fukushima leerden weer eens dat alle voorzorgen in geval van samenloop van omstandigheden onvoldoende zijn om een catastrofe te voorkomen. Dat klopt maar het is tegelijk een misvatting dat we als mensen altijd aan fataliteiten en cataclysmen kunnen ontkomen maar vooral dat overheid erin zou slagen ons een rozenvingerige dageraad te beloven zonder dat er ook een keerzijde aan de medaille zou zitten.

Van college van Burgemeester en Schepenen van mijn stad had ik niet verwacht dat ze de noodzakelijke verbindingen zou verhinderen om stroom op zee geproduceerd aan land te brengen. Ook had ik niet verwacht dat ze de verbinding met het Britse elektriciteitsnet zou vertraagd hebben. Wat moeten we hiervan denken? Populisme is het eerste wat bij me opkomt. Ben ik dan te weinig kritisch tegenover de lobby van ingenieurs en technici? Of zou het zo zijn dat ik mijn beperkingen erken en best weet dat ik hun werk nauwelijks kan overzien, een leek zijnde op technisch gebied.

Het probleem, zo lijkt het wel, heeft te maken met de paradoxale kloof binnen de samenleving tussen allerlei segmenten: wantrouwen zorgt ervoor dat communicatie telkens weer opgesmukt wordt, aantrekkelijk gemaakt terwijl een democratie en een vrije samenleving op vertrouwen berusten. Okay, het kan geen blind vertrouwen heten, maar toch, democratie en een vrije samenleving kunnen niet zonder onderling vertrouwen, maar er is zelfs nog iets meer nodig dan vertrouwen, dat is een grote betrokkenheid bij het welzijn van anderen, noem het broederschap.

Men kan het problematische besluit tegen het Simon Stevin project ook nog anders kaderen, want men wil ingaan op de wens van enkelingen, van kleine groepen die iets hebben tegen hoogspanningsleidingen bovengronds. De aanleg van een volledig ondergrondse netwerk zou, maar heel zeker ben ik het niet, ontiegelijk veel meer geld vergen, waardoor de elektriciteit onbetaalbaar zou worden. Kan men aanvaarden dat mensen een probleem hebben met de pylonen, zal men nagaan of wonen en leven in de strook waar de verbinding aangelegd zal worden schadelijk kan zijn voor de gezondheid? Zeer zeker, maar het is zoals met dat "device" dat Marc Coucke ooit op de markt bracht, om de straling van gsm's tegen te gaan. Misschien lijden we er schade onder, maar de zekerheid en statistische incidentie vallen blijkbaar moeilijk vast te stellen[i].

Ik begrijp dat het voor de overheid moeilijk blijkt grote infrastructuurwerken verkocht te krijgen aan het publiek, maar als ik in mijn herinnering op zoek ga, dan is het lang geleden dat overheden nog met veel overtuiging dergelijke projecten hebben gepresenteerd zonder achteraf te zwichten voor de druk van actiegroepen en van de straat. Bovendien ging dat zwichten zelden gepaard met een overtuigende argumentatie, nam men de argumenten van de actiegroepen gemakzuchtig over.

Kortom, waarde dames en heren van het college van Burgemeester en Schepenen, ik ben werkelijk van de kaart door uw keuzes inzake de grote dossiers die zowel voor Brugge als stad, maar ook voor het Vlaanderland verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Ben ik een groot voorstander van burgeractivisme, dan denk ik dat de verkozenen des volks best een rechte rug hebben en proberen duidelijk te maken dat sommige oplossingen in het algemeen belang voor particulieren soms lastig kunnen uitpakken. Het kanaal om Zeebrugge met het hinterland te verbinden botst op een coalitie van natuurverenigingen, grondeigenaren, boeren en wandelaars. Het mag zijn dat het kanaal onteigeningen noodzakelijk maken en die moeten ordentelijk verlopen, dat wil zeggen dat de onteigende burgers niet in een kluwen van administratieve en juridische procedures terecht komen, want als burger meen ik dat die medeburgers in hun rechten erkend en met respect behandeld moeten worden. Maar u zwicht, geachte heer burgemeester ook voor mensen met grote inkomens die zowel tegen het kanaal als tegen de hoogspanningsleidingen gekant zijn. Het is een hele kunst particuliere belangen en het algemeen belang met elkaar te verzoenen, maar hier staat iets anders op het spel, namelijk de vaststelling dat het recht particulier egoïsme voor laat gaan op algemeen belang en er is nagenoeg niemand die het verdedigt. Nogmaals, er is meer nodig dan een wettelijk kader, misschien wel die zogenaamde kleinburgerlijke mentaliteit die de generatie van Mei '68 zo verafschuwde, maar die wel mee heeft bijgedragen tot toenemende welvaart. Gelukkig klonken er kritische geluiden, zoals van de Club van Rome, maar van politici mag men, zoals ook Frank Furedi in "The politics of fears" heeft uiteengezet, verwachten dat die niet enkel ingaan op een voortdurende stroom van opgeklopte angsten, maar ze ook proberen te stillen. Niet op de manier die we kennen van wijlen Armand Pien, die aan het einde van zijn leven moest toegeven dat hij de boel op vraag van de regering belazerd had. Het is helaas moeilijk om goed te doen.

Ik heb er dan ook het volste vertrouwen in dat u zich zal inzetten voor die aansluiting tussen het continent en de Britse eilanden, dat u het opwekken van stroom op zee niet  tot een surrealistische grap zal doen verkeren en dat we als burgers verzekerd mogen zijn van een bestuur dat algemeen belang en particuliere rechten wel weet te verbinden.

valete,

Bart Haers

PS Die zwarte zwaan zou een exoot zijn die ziekten kan overzetten op de alom gekende en geliefde witte Zwanen die Brugge al sinds mensenheugenis zoveel genoegens verschaffen aan Bruggelingen en toeristen. Hopelijk voor u wordt het vangen van het dier geen absurde grap.

PPSS de heer Karel Lannoo van "the European policy studies wees me er terecht op dat ik de Europese dimensie van het dossier had veronachtzaamd en ik kan daar weinig tegenin brengen. Het is nu eenmaal zo dat energiedossiers nogal nationaal, zo men wil regionaal bekeken worden, dat de brede media weinig inspanningen doen het Europese beleid inzake energiezekerheid aan de orde stellen, niet alleen als het erop aan komt dat beleid in gebreke te stellen, maar gewoon om het zelfs maar uit de doeken te doen. 




[i] http://www.lne.be/themas/milieu-en-gezondheid/hoogspanning

Reacties

  1. Ach ja, de burgemeester is geen lid van de NVA, derhalve dus, dat verklaart alles uiteraard.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Prachtige repliek, moet ik zeggen. Overigens, in het vorige bestuurscollege zat ook een schepen voor N-VA. Neen, het klopt niet dat ik daarom de burgemeester en schepenen aanspreek. Wel is het zo dat men er toch niet omheen kan dat men niet moet pleiten voor groene stroom en dan de hoogspanningskabel afwijzen. Maar goed, zolang u anoniem blijft zeuren, zal het wel nooit goed zijn.

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts