Dezer Dagen
Over Charles, schandalen
& gereutel
Een journaliste schrijft een
boek over een merkwaardig figuur, een prins zonder troon die moet wachten tot
zijn eeuwige moeder besluit te stoppen, wat ze niet zal doen. Haar moeder werd
101... met dank aan de dagelijkse gin-tonic. Wat mij irriteert aan de zaak is
dat men weet dat die man geen leven heeft, net omdat zijn leven onderworpen is
aan strenge eisen. Zijn rol? Koning worden en een opvolger plus vervanger op de
wereld zetten. Men kan dan gemakkelijk zijn positie op de hak nemen, men kan uit
republikeinse trots betreuren dat juist de prins geheel geinstrumentaliseerd
is, wat volgens het handvest van de VN niet mag en ook de meeste constituties
stipuleren dit: geen slavernij. Welnu, zonder overdreven weekhartig uit de hoek
te komen, precies de leden van de koninklijke families zijn het meest
onderworpen aan normen en eisen van derden, nog afgezien van de gebruiken in
bepaalde families.
Mij is het er om te doen dat
men er telkens weer in slaagt van iets een schandaal te maken, dat in feite zelf
weer een aardig product is dat in de markt gezet kan worden. Van cynisme
gesproken: iemand schrijft een boek, waarna alle andere mediaorganen er zich op
storten en over schandaal gaan zeuren en dit of dat betreuren. Laten we wel
wezen, de media en in dit geval mogen, moeten we wel generaliseren, smullen van
elk verhaal over Prins Charles, net omdat hij wel eens in de contramine gaat.
Moderne architectuur is zijn ding niet en met het milieu zou hij ook begaan
zijn, want hij had en heeft een biologisch landbouwbedrijf waarmee hij zorg
voor het ecosysteem wil vorm geven.
Een probleem dat zich stelt is dat men het koningschap
behouden wil, maar de functie zo representatief werd, dat het niet meer leuk
kan zijn. Bovendien is dan de vraag hoe een mens, beantwoordend aan eisen die
hem door het publiek, de hofhouding, de politiek, media en de traditie worden
opgelegd van zijn leven iets maken kan.
Toen Boudewijn stierf ben ik
naar het gemeentehuis gegaan en heb ik in het rouwregister mijn medeleven
betuigd, omdat het me duidelijk leek dat het lot dat men die man had opgelegd hem
weinig ruimte had gelaten. Dat hij geweigerd had de abortuswet te ondertekenen,
vond ik wel begrijpelijk maar niet goed te keuren. Ook de fameuze handdruk met
een recalcitrant politicus en toen burgemeester van een kleine dorpje, langs de
autoweg kon men hem euvel duiden. Aan de andere kant was het voldoende
duidelijk dat hij zijn leven niet geheel naar eigen inzicht had kunnen leiden
en daarom vond ik dat een condoléance voor de persoon de visie op de functie
niet zou verstoren.
Toen Albert II afscheid nam
van zijn functie, had ik geen zin in nostalgie, net omdat de vorst zich in een
moeilijke periode voor het karretje van de particratie had laten spannen. Ook
's mans houding tegenover de kroonprins vond ik niet geheel betamelijk. Maar
goed, tegelijk moet ik opmerken dat wie tot twee jaar geleden nog lachte met de
kroonprins, nu de lof niet spaart. En ja, ook Willem Alexander laat zien dat
een nieuwe koning zich wel degelijk een rol weet aan te meten. Maar hebben we
het nog nodig, dat koningschap? Het principe van het erfelijk koningschap is
voor sommigen van belang om een continuïteit te realiseren, maar de rol van een
president als Napolitano, die pas aftrad, of van Joachim Gauck laat zien dat zo
een protocolair presidentschap best functioneel kan uitpakken. Het probleem lijkt zich te situeren waar de macht te zeer
in een hand komt. Als men de net niet bloedige conflicten tussen Mitterand en
Michel Rocard enerzijds en Chirac en Valéry Giscard d'Estaing anderzijds, of nu
tussen Sarkozy en Juppé overziet, dan moet men vaststellen dat zoveel energie
opgaat in het bestrijden van de dichtste vijanden, in plaats van het zoeken
naar samenwerking. Het is eigen aan democratische bestuursvormen en dat mag dan
ook geen aanleiding geven toch maar te kiezen voor de stamboomvorst.
Jean-Christian Petitfils
betoogt dat de jonge Lodewijk XV door zijn leermeester behoorlijk goed opgeleid
was, toen hij koning werd, maar pas geleidelijk heeft hij de samenwerking met
kardinaal Fleury anders ingevuld, want hij nam geleidelijk meer zelf
beslissingen. Toch is hij, die eerst "le bien-aimé" werd genoemd, ten
onrechte door het parlement van Parijs en de magistraten daar in een slecht
daglicht gesteld werd en steeds weer in de verdediging werd gedrongen. Het had
te maken met de ontwikkeling van nieuwe politieke inzichten, waarbij het land
steeds meer los kwam te staan van de koning en de koning als persoon los van de
koning als koning, the body royal. Toch kan men zien dat bij de aanpak van
grote dossiers en het behartigen van de belangen de koning niet zozeer op
oorlog uit was, maar zocht naar stabiliteit. De oorlog in Noord-Amerika kon hij
niet winnen, maar de oorlogszucht zat er diep in bij de Britten.
Het einde van het verhaal van
Charles kennen we niet, maar ik ben het moe voortdurend gezeur te horen over
een man die officieel niets zeggen mag. En het zal wel frustrerend zijn te
merken dat de Queen zelf geen goed oog zou hebben in zijn capaciteiten. Maar is
dat ook zo? De media dienen hier toch niet zomaar de echo te wezen van mensen
die via Charles hun zaakjes op orde willen krijgen. Het gebrek aan kritische
zin rond dit boek, stoort me zeer. Want het blijft een leuke hobby, naar
koningshuizen kijken, zoals sommigen hun brood verdienen aan armoede.
Bart Haers
Reacties
Een reactie posten