Magnette een held?

Dezer Dagen

Zijn we echt gramstorig?

kloof tussen Burgers en politieke elite

Ik zie ook in Vlaanderen geen gewapende
strijders optrekken tegen het bestuur aan het
Martelarenplein in Brussel of tegen het
Warandepark. Sommige mensen gaan
(graag) getogen, maar willen in wezen vooral
dat alles hetzelfde blijft. Aan politici om op
die impasse een antwoord te verzinnen. 

Nu Magnette toch met Ceta in zee wil, komen de commentaarschrijvers ertoe te melden dat burgers het echt wel beu zijn, die achterkamertjespolitiek en dat geheime gedoe van technocraten. Vele burgers zijn het  moe steeds weer te worden ingezet in een politiek theater, waar ze zelf toch ook weer niet aan mogen deelnemen. In hoeverre vertolkt het middenveld, van Testaankoop tot de mutualiteit onze inzichten? Hoe komt men die aan de weet? Men zegt dan dat Internet, Facebook en Twitter vooral veel gescheld laat zien. Zou het?

Wij verkiezen met grote regelmaat vertegenwoordigers op vijf niveaus van beleid, de gemeente, provincie, Vlaams Parlement en federaal parlement en Europa. Wij kunnen dus bij een volgende gelegenheid onze stem ontzeggen aan de partij die haar belofte niet is nagekomen. Maar de afgelopen dagen hoorde ik tal van mensen zeggen dat ze CETA toch niet zo een kwade idee vinden, dat de globalisatie geen vloek is zonder meer en nog wat van die opmerkingen, die blijk geven van een redelijk inzicht in de complexiteit der zaken. Kan men overigens onderhandelingen voeren op straat? Of beter nog, waar heeft Magnette gesproken in de kantoren en salons van de zestien, toch?

Hij heeft gezegd wat mensen denken? Het zou kunnen dat mensen vinden dat het beleid op niet veel lijkt, maar is dat ook zo? Ik denk dat de opinies over beleid, over de verantwoordelijkheid van beleidsmakers, ook de technocraten in de samenleving complexer en genuanceerder vorm krijgen dan deze voorstelling van zaken laat verstaan.

Een eerste reden ligt uiteraard in de hoge scholingsgraad van onze samenleving, waarbij mensen dus wel op een of andere manier met kwesties als deze hebben leren om te gaan. Men begrijpt dus dat men politici dient te vertrouwen en soms merkt men dat politici die burgers teveel naar de mond spreken, niet zo succesvol zijn. U zegt: Pim Fortuin? Hij stelde inderdaad dat het bewind in den Haag niet deugde, leek af te stevenen op een verkiezingszege, maar we zullen het nooit weten. Men denkt ook nu weer dat Geert Wilders weer de grootste partij zal worden, volgens opiniepeilingen. Maar of het zover komt, blijft afwachten. Maar denken mensen echt dat iemand als Wilders veel kan bijbrengen?

Want men begrijpt hoe de raderen van de macht draaien, maar vooral hoe voorzieningen zo ingeplant zijn - dat ze soms al eens uit het roer lijken te lopen - dat het personeel, de leraren in het onderwijs, het verplegend personeel in ziekenhuizen en opvoeders in voorzieningen voor moeilijk opvoedbare jongeren hun werk doen. Opvallend is wel dat zij vaak klagen over bureaucratische bedillerigheid die hen het werken bemoeilijkt en die experten vergeten al te vaak juist de kennis en ervaringen van het werkveld onder ogen te zien. Het gaat om respect dat men wel merkwaardig afwezig bevindt.

De derde reden ligt ook in die sfeer van betrokkenheid bij bestuur en beleid want mensen, burgers willen wel weten wat er beslist is, kunnen morren over de niet te schatten inhaligheid van de overheid of van de superrijken. Maar iedere keer dat u of ik gebruik maken van de tools die de nieuwe ict in de mars heeft, maken we enkele mensen een paar cent rijker, wat door de kracht van vermenigvuldiging en de grote getallen tot superrijkdom aanleiding moet geven. Wie de grote gages van supersterren afgunstig bejegend kan het proberen over te doen, of wie een succesvol auteur nijdassig boeken ziet signeren, moet bedenken dat dit nu eenmaal zo is, dat sommige auteurs voortdurend meer bekendheid krijgen dan andere, ook al is het uw smaak niet noch de mijne. Het heeft zelfs niets met onrechtvaardigheid te maken, terwijl dat de teneur van vele uitspraken is.

De kloof tussen burgers en politiek, het is een oud zeer en telkens als politici die willen dichten dragen ze bij tot een nog meer intense afkeer van de politiek. Het feit dat de verkeerscongestie in en om Antwerpen nog verre van opgelost is, ligt aan politici die op stel en sprong hun mening herzien om enkele schreeuwers naar de mond te praten, terwijl ze hun argumentatie van gisteren afzweren, wat echt niet geloofwaardig kan heten.

De kloof tussen overheid en burgers ontstaat ook en krijgt verder vorm omdat de media voortdurend de zwakke plekken aangeven of omdat ze projecten steunen, subliminaal of apert, zonder dat goed te argumenteren. De onderwijshervorming, het M-decreet, helaas beide progressief geacht, terwijl het onderwijs op vele fronten bij ons goed scoort. Ik denk dat het bijzonder onderwijs bij ons - in Nederland heeft bijzonder een andere betekenis - voor kinderen en jongeren met een beperking in een aantal gevallen de beste oplossing is. Kan men mensen met een fysieke beperking best naar het reguliere onderwijs laten gaan, dan zal dat voor doven en blinden altijd wel nog bijzondere ondersteuning vergen, maar iemand die door ziekte of ongeval een hand of been moet missen, zou men niet mogen opsluiten in het bijzonder onderwijs, beseffende dat ook daar bijzondere zorg nodig is, om bijvoorbeeld pestgedrag te voorkomen.

Magnette heeft gezegd wat niemand durfde te zeggen? Ik zou het niet weten, want toen er sprake was over meer intense handelsrelaties over de Atlantische oceaan heen ben ik gaan kijken en merkte ik inderdaad dat er sprake was van tolmuren. Of het slechten van die uitvoerbeperkingen mij of u iets zal opbrengen, onmiddellijk, moet men toch niet als argument hanteren, lijkt mij, want die handel gebeurt op een niveau en is vaak zo verweven met andere stromen, dat men daar alleen de finale vruchten van ziet, bijvoorbeeld op de handelsbalans. Dat nu maakt het mogelijk groei te genereren, als de handelsbalans positief uitpakt, kennen we dus groei, waarbij we die toegenomen welvaart in de vorm van nieuwe koopkracht, jobs vertaald zien worden. Het is alles altijd heel indirect en niet altijd goed te duiden wat nu waarvoor verantwoordelijk is.

Burgers verwachten van politici dat zij ook gordeaanse knopen doorhakken en achteraf bereid zijn zich daarvoor te verantwoorden en eventueel op een ostracisme te botsen. De neiging in een bepaalde pers vreemd gaande politici op de korrel te nemen, vind ik zonder meer pervers en hypocriet en dat mensen daar echt om geven, terwijl z ze zelf ook wel eens naast de pot pissen, vreemd. Geen of weinig politici zijn daar dezer dagen toe bereid en dat is nochtans wat de staatsman onderscheidt van de carrièrist. De Herman De Croo blijft zitten ondanks afspraken binnen zijn partijen dat de media hem daarvoor niet lastig vallen: 'iterum censeo...' en dat vind ik een schandalige toestand; hij doet wat hem goed dunkt en iedereen vindt hem zo een sympathieke peer dat hij ermee wegkomt. Dat zijn partij er maar geen einde aan maakt, zegt ook voldoende. En ja, Herman De Croo is ook vaak zeer populistisch uit de hoek gekomen. Onderwijsbeleidsmatig heeft hij het Vlaamse Onderwijs veel schade berokkend door achter het VSO te gaan staan. Het is niet omdat iets nieuw is, of innoverend geacht wordt, dat het ook beter is. Soms kan men alleen weten wat het geeft, als men het probeert, maar inzake onderwijs is men wel erg voortvarend geweest.

Politiek is er altijd in een samenleving en wil men rustig kunnen leven, dat wil zeggen weten dat de eigendommen beschermd zijn, dat er op straat geen gevaar dreigt en dat wie toch misdaden begaat gepast gestraft wordt, dan heeft men een goed uitgebouwde overheid van node. Die overheid moet ook wel haar grenzen kennen. Natuurlijk zijn er mensen die een alcoholprobleem hebben en er zijn dan weer mensen die ons komen vertellen dat zoveel cl per dag alcohol problematisch moet heten. Doorgaans zijn mensen daar lucide in, maar weten ze dat ze daar mee kunnen leven. Zowel links - die het systeem in stand wil houden - als rechts - die de markt in stand willen houden - zijn meer dan ooit geneigd mensen voor onwetend te houden en zich aan paternalisme te bezondigen, terwijl nogal wat mensen echt wel weten wat ze redelijkerwijze kunnen en vermogen te doen en te laten.

Stroomt en meandert onze samenleving steeds verder door het landschap, dan is het omdat wij burgers veel beter beseffen waar onze belangen, interesses en goestinkskes ons brengen.

Besluit moet zijn dat Paul Magnette met de hulp van de media kon scoren en dat politici die zich aan gemaakte afspraken hielden als laffe honden en vieze schoteldoeken bejegend worden. Paul Magnette heeft niet kunnen aantonen dat CETA a priori fout zat. Maar goed, men wil ons doen geloven dat wij het niet wilden. Ik zou ze niet te eten willen geven die gingen betogen tegen CETA en niet goed wisten wat het doel of het instrumentarium is waarmee men de handel tussen de EU en Canada ... maar ik mag dit uiteraard niet schrijven, want ik weet het ook maar zeer partieel. Zie ik er geen graten in, dan is dat om ik begrijp dat die handelsakkoorden dezer dagen zo juridisch dichtgespijkerd zijn voor mogelijk onrechtmatige praktijken dat men de gunstige uitwerking ervan nauwelijks zal merken, afgezien van wat ik hoger melde, dat zo een akkoorden sowieso altijd maar zeer indirect hun invloed laten voelen.

Het staat tot slot goed te beweren dat de overheid er een knoeiboel van maakt. Ik zou evenwel niet graag in Rusland wonen, China of Noord-Korea, Venezuela, al zal ik er graag eens op bezoek gaan. De voorzieningen hier en de mogelijkheden iets van ons leven te maken zijn hier toch wel en gelukkig zeer ruim geschakeerd en we moeten ons niet elk moment verantwoorden tegenover de staat en de gemeenschap. Pourvu que cela dure, zegde de moeder van Napoleon en ook wij moeten die gedachte vasthouden, want als we niet opletten zal of de staat, of de markt ons nog meer instrumentaliseren, maar te vrezen valt dat ze die tendens bij elkaar ondersteunen, omdat bedrijven politici graag uitleggen hoe hun tools en machines de boel kunnen verbeteren. Ook willen we dat de staat haar mogelijkheden maximaliseert, maar niet iedereen heeft het dan over hetzelfde. Nog eens, waarom zou iemand 80 % belastingen moeten betalen op zijn inkomen uit kapitaal omdat hij meer dan 2,5 miljoen bezit - eerlijk verdient of via erfenis verkregen? 2,5 miljoen is volgens economen de som die iemand toelaat zonder werken goed te leven - verondersteld dat hij of zij niet wil werken. Want werken is niet altijd een straf of een vervelende last. Maar dat is weer een ander debat. Jobs? Ja, maar niet enkel terwille van het systeem, ook om toe te laten dat mensen er iets van kunnen maken en iets betekenen voor anderen.

Bart Haers