Ontscholing als sleutel: Pro Life en Gunners

Reflectie

Pro Life?

Tegen abortus en pro guns

Katoenboeren in Alabama, 1936. Wat
vertelt dit beeld ons? Het zou moeten
verwijzen naar de "vermaledijde" Rednecks,
die nu het leven van zovele weldenkende
mensen lijkt te beroeren. 

Het gaat toch niet aan te zeggen dat wie tegen abortus is, pro life zou zijn. Erger nog is dat deze mensen die zeggen pro life te wezen de NRA steunen en iedereen willen toelaten een wapen te bezitten. De strijd van allen tegen allen? Of het afbreken van levens niet indruist tegen het 6de gebod?

In het geraas rond de verkiezing van den Donald valt het op dat men er al niet meer struikelt dat men zowel tegen abortus kan zijn, rassenscheiding een opluchting wezen vindt en wapendracht voor iedereen toegestaan moet worden. Maar ook is er al die tijd niets gezegd over de overbewapening van de politie en of er nog mensen ten onrechte afgeknald zullen worden, ligt voor de hand. Als Amerika al het land was waar dromen waar worden, nachtmerries komen er ook aan bod. De kwaliteit van het bestuur, zo merkte Francis Fukuyama op, is er de afgelopen vaak bekaaid afgekomen, omdat er al te vaak grendels op het systeem zitten, die verandering wezenlijk onmogelijk maken.

Nu, de ethische kwesties zijn wellicht het meest manifeste terrein waar aanpassing aan nieuwe tijden onmogelijk is gebleken, onder meer omdat men van de gouden regel dat geen enkele religie de staat mag beheersen een grendel gemaakt heeft om noodzakelijke evoluties onmogelijk te maken. Sinds het beroemde vonnis van het Hooggerechtshof "Roe versus Wade" uit 1973, is het verbod op abortus ondergrondwettelijk bevonden omdat het de privacy-rechten van de vrouw zou overschrijden. Met andere woorden, vrouwen mogen niet verboden worden een keuze te maken die alleen hen - en de vrucht - aanbelangen. Dat Donald Trump de zaak opnieuw zou willen openen, vormt wellicht de belangrijkste reden om deze president niet echt bij de tijd en geschikt te bevinden; nu wil het geval dat de dame, Jane Roe, een schuilnaam, in tussentijd, jaren 1990 haar voormalige standpunt niet meer onderschrijft en zelf Pro Life is geworden. Mensen kunnen van mening veranderen, maar moet daarom dit vonnis op de schop en kan dat ook?

Wie zegt 'pro Life' te zijn, neemt eerder een psychologische positie in want hoe het leven het beste beschermd wordt, is altijd nog afhankelijk van concrete omstandigheden. De voorstanders van Pro Life houden bewust geen rekening met andere consideraties en al helemaal niet met de vraag of men vrouwen mag dwingen de vrucht te dragen die niet in liefde en bewust ontvangen is, met wederzijdse instemming. Bovendien blijken de voorstanders van Pro Life nogal last te hebben met moderne fertiliteittechnieken te aanvaarden die een kinderwens mogelijk maakt waar de natuur niet meteen mee heeft geholpen. Er blijkt dus meer dan alleen het issue te zijn dat men kindjes in de dop niet mag doden. In Turkije zou het slachtoffer van verkrachting gered moeten worden, mogen worden door de dader van verkrachting.

Fertiliteit en de toepassing van nieuwe technologieën worden wel eens als des duivels voorgesteld, maar voor zover ik het begrepen heb, valt het bijzonder lastig om al die nieuwe verhoudingen die door die technologie mogelijk worden in overweging te nemen. Vandaar dat we Pro Life als beweging toch wel terzijde moeten schuiven, omdat het niet gaat over het welzijn, welbevinden en bepaalde, legitieme wensen van vrouwen tegemoet te komen. Meer nog, men wenst die wensen niet te erkennen tenzij ze ondergeschikt zijn aan de door god gewilde orde en de onderschikte rol van de vrouw in de samenleving. Merken we wel op dat deze boeren voor hun runderen wel moderne fertiliteitstechnieken verkiezen. 

Toch hebben die mensen een uitgesproken voorliefde voor wapens en aangezien ze claimen dat een good guy met een wapen de beste garantie is voor veiligheid tegen lieden met een geweer met kwaad in de zin, zal men die benadering van het Second Amendment best wel scherp afwijzen. Ook al is de politie in nogal wat gevallen nefast gebleken voor de veiligheid van personen zonder kwaad in de zin - I can't breathe - toch zal men dat geweldmonopolie moeten herstellen, wil men massaslachtingen in kerken, scholen en elders voorkomen. Helemaal lukt dat nooit, dat is voor de Gunners een punt, maar een zwak argument, want dat geweldmonopolie moet ook opgevolgd worden en de samenleving volkomen vrijwaren, blijkt ook weer neveneffecten te hebben.

Het recht wapens te dragen, onvoorwaardelijk staat haaks op het beveiligen van de samenleving en burgers tegen onderling geweld. Honderd jaar geleden liepen er in Vlaanderen bij kermissen en kermisbals wel eens jongens tegen een mes aan omdat ze een meisje uit het andere dorp begeerden. Geweld helemaal uitschakelen is niet gelukt, maar het messentrekken is wel nagenoeg verdwenen - tot er nieuwe messentrekkers op het toneel zijn verschijnen, hoewel er blijkbaar geen statistische gegevens omtrent voorhanden lijken te zijn. De idee dat men zeker is de "good guy" te wezen, moet men wel verbazingwekkend vinden, want hoe vaak zijn er geen brave huisvaders uit de bol gegaan om emotionele redenen?

Men kan naar mijn inzicht niet aannemelijk maken dat men tegelijk Pro Life kan zijn en tegelijk het absolute recht op wapendracht steunen. Wie dat kan rijmen, zal het niet moeten zoeken in een redelijke argumentatie, maar wellicht wel op het terrein van de zelfbevestiging en het behoud van de verhoudingen. machismo en wantrouwen, al zal men uiteraard wel rekenen op de maten waarmee men is opgegroeid om zich te verdedigen. Bestaat er rond dat beeld over hoe de wereld volgens deze mensen, Pro Life en Gunner, antropologisch onderzoek? Want als men nu zegt niet te weten waar die aanhang van en steun voor den Donald vandaan komt, dan kan dat wellicht liggen bij het gebrek aan interesse voor het leven van de rednecks? Het begrip Redneck heeft een zeer specifieke oorsprong, de landarbeiders in Texas, die gemakkelijk door hun werk op het land een verbrande nek krijgen, doorheen de tijd ging  de scheldnaam steeds meer groepen omvatten en soms werd het  dat het een containernotie werd, waarmee men niet altijd meer precies kan ingeven wat het betekent. Toch zou er een link zijn naar een zeker fascistoïde politiek oriëntatie en verder... niets. Men nam het ook geleidelijk op als een geuzennaam.

Zou het overtrokken zijn voor te stellen dat er in de Amerikaanse samenleving een cultuur is ontstaan en zelfs deels gepromoot, die de normen van de beschaafde stedelingen afwees en zich afkeerde van wat de weldenkende gemeenschap van universiteitsprofessoren en hun discipelen voor juist houden. Dan viel het voor Trump niet moeilijk om de juiste toon te vinden. Waarom men het niet zag? Omdat precies die groep in de samenleving volgens de weldenkende nog niet genoeg positieverlies had geleden. Conservatief kan men hen slechts noemen in de betekenis dat ze hun oude (gebrek aan) prestige als man des huizes en kameraad verloren hebben maar wel willen herstellen. Bovendien hangt er boven die conservatieve ingesteldheid een set van normen en waarden, die door allerlei vormen van bijbelse aanhankelijkheid, waarmee ze hun plaats bepaalden.

Had men het niet zien aankomen, dan was het ook wel helder dat men hen met denigrerende termen bedenkend als "Rednecks" en "White Trash" uiteindelijk ook niet meer zou bereiken met een opgestoken vinger. Hun positie in de samenleving gaf hen al niet veel zelfrespect, het gebrek aan respect zelf brengt hen vanzelf niet tot andere ideetjes.

Richard Sennett is bij mijn weten een van die sociologen die hier enige bekendheid genieten en die gewezen heeft op de gevaren van dat neerkijken op grote groepen in de samenleving, die er wel lange tijd de ruggengraat van hadden gevormd of dat zelf zo zeggen. Wie "Respect" van Sennett heeft gelezen, zal merken dat deze, op systematische maar empirische wijze de gespannen houding schetst tussen zij die menen dat alles gepland kan worden en zij die met moeite begrijpen hoe ze de volgende week of maand zullen leven in de appartementsblokken rond Chicago. Vele van die blokken vervielen alras tot groezelige en soms griezelige woonwijken, waar een normaal leven moeilijk was. Sennett heeft er zelf in de jaren veertig met zijn moeder geleefd en hij is er door haar toedoen en eigen inspanningen aan ontkomen, nadat hij eerst een beloftevol cellist was geworden maar door accident dat moest opgeven, werd hij historicus en socioloog, die de methode in vraag durfde te stellen.

Het verbinden van stellingen rond Pro Life en pro guns kan men dus verzoenen, als men begrip kan opbrengen voor de omstandigheden waarin deze mensen leven. Dan volgt wel die andere vraag: hoe kan het dat in een van de meest welvarende staten van deze wereld zoveel mensen ook nog eens verstoken zijn van goede vorming, als het er al niet op neer komt dat men weigert de kennis van de gevestigde orde te aanvaarden? Darwin, anticonceptie weigeren en verder menen dat men niet op anderen buiten de eigen kring kan rekenen, zorgt voor een afwijzing en een kloof in de cultuur, die moeilijk te overbruggen valt. De weldenkende gemeenschap die vond dat iedereen een papiertje halen kon op school, hebben mee de ontscholing in de hand gewerkt. Men oogstte dus wat men gezaaid heeft, wanneer men het streven naar volksverheffing heeft laten vallen. Ook dat zal men een paradox vinden en terecht, want men moet (jonge) mensen kansen geven om zich aan een uitzichtloze positie te ontworstelen, maar dat kan alleen als men ook iets waardevols in de aanbieding heeft en dus moet opdringen. De desinvesteringen in het onderwijs, zoals men dat toch mag afleiden uit films en documentaires, hebben die belofte in de kiem gesmoord. Wie niet naar de betere universiteit kan, wie de geboden kansen niet ziet, omdat ze ver van het eigen bed rondzoemen, zal uiteraard geleidelijk beseffen dat wat die elite verteld niet voor hen, het blauwkielenvolk bestemd is geweest. De sociale mobiliteit is er met de neoconservatieven aan gegaan, heb ik de indruk. Merkwaardig zou de vaststelling zijn dat de postmoderne onderwijshervormers en de neoconservatieve dromers van een nieuw Amerika tot eenzelfde desastreuze resultaat heeft geleid.

De mogelijkheden om de fertiliteit beter in de hand te hebben voor vrouwen blijft voor  Pro Life een vorm van insubordinatie van de vrouwen en modernen. Wie het IIde amendement aanpakt en mensen hun wapens ontzeggen wil, zal met redelijke argumenten niet veel uithalen. Hoe het wel moet, mensen laten getuigen, die zelf slachtoffer werden van gratuit geweld of hun kinderen zagen sterven. Geen hoge ethische diatribes, gewoon de verhalen laten vertellen en aan de slag gaan met een pacificeren van de samenleving, door henzelf.

 Bart Haers