Expositie

Expositie

Nieuwe Schattigheid

Zaterdag 4 december kwam ik bij mijn boekhandel langs en vervolgens werd ik uitgenodigd voor de inwijding van een nieuw lees- en praatcafé, Raakpunt. Daar hangen ook enkele doeken, 25, van Mieke Drossaert die ons vergast op veel rood en stevige figuren. De eerste indruk was dat de werken, elk werk op zich er nu eenmaal is, het kan de kijker niet ontgaan en begint ook wat in de geest te roeren. Wat wil dit zeggen? Waarom juist al dat rood? Is het mooi, esthetisch?

Dat men over smaken niet zou mogen disputeren, lijkt me een misvatting, die gelukkig niet altijd onderschreven wordt. Wat men mooi vindt kan men nooit anders dan met de eigen ervaring vertellen, en dat verhaal is zelden exhaustief, wel kan het overtuigend zijn, of net niet.

Toen we dus binnen kwamen en al gauw een glaasje bubbels kregen, stonden we wat bedremmeld te kijken, want de massiviteit van de figuren, het gebrek aan mimiek op de gezichten, de titels het was allemaal niet zo gewoon. Maar dat is dan ook waarom we graag eens een galerij binnenstappen, om te zien wat mensen van deze tijd maken of hoe iemand eraan probeert te ontsnappen, aan de heersende beelden van deze tijd. Het esthetische kader waar we in leven, waar de moderne, zelfzekere mens zich graag in herkent, of die net in de meest absurde, zeg maar kitsherige, zelfs sletterige genoegen zegt te scheppen, krijgen we bijna elke dag als kunst gepresenteerd. Soms denkt een mens, als je zo een mannetje boven ’t Zand ziet hangen, leuk is het wel, maar is dit niet net het escapisme bij uitnemendheid? Geef me dan maar dit "don't want to be alone".

In de kamers boven boekhandel Raaklijn vonden we iets anders, dat net niet op eigen zelf betrokken was, dat niet de kunstenaar zelf in het zonnetje zette, wel een op los geslagen verbeelding, die figuren te voorschijn tovert die ergens ver weg van ons staan en toch, net daarom, weer iets over deze wereld vertellen. De kunstenares vond dat de titels er voor haar ook toe deden en dat vonden we bij nader toezien ook wel, maar tegelijk, de beelden spreken voor zich, zoals het lezende meisje of idem en idem dito.

Iemand lof toezwaaien vandaag klinkt altijd wat verdacht, omdat we al gauw in hyperbolen vervallen. Bovendien zullen anderen graag met een “nou, en dan?” de zaak afdoen. Bijzonder is ook dat over kunst, als het niet om grote namen gaat, de neiging overweegt de naïeve bewonderaar voor kneuterig en kritiekloos te houden, terwijl het juist zo gemakzuchtig lijkt Luc Tuymans de hemel in te prijzen. Oplettend voor het onvermoede detail, voor het feit dat men blijft kijken, maakt het genoegen net van wat niet zo vanzelf de grote media haalt, maar voor de fijnproever wel betekenis krijgt, lijkt dan weer zelfingenomen elitarisme. Nochtans, het kost niet veel moeite naar de Sint-Jacobsstraat in Brugge te gaan, de boekhandel binnen, de trapjes op en in deze wereld binnen te stappen.

Pratend met Mevrouw Drossaert, had zij het over “nieuwe schattigheid” en we konden er wel iets in vinden. De betovering van het woord kwam pas later over me heen, toen ik huiswaarts wandelde. In de stad bruiste het leven, was de kerstmarkt, de avond voor het grote Sintfeest al op volle toeren, werd er geschaatst en liepen mensen tussen de kraampjes. Maar het was de lichte gevel van het Provinciaal Hof, dat er soms als een sprookjeskasteel uitziet, als het dag- of avondlicht er met licht en donker over speelt, dat de figuren van haar doeken weer kwamen. We bekeken de drukte en voelden de aandrang om ook te schaatsen, maar het was ons te druk. Wel zagen we een meisje in een rood jak dat op de schaatsbaan naar boven keek en er schattig uitzag, terwijl we ook wel zagen dat het geen model voor Vogue was. Zoals deze figuren op het doek "after midnight"

We zullen er een van de volgende dagen nog eens langs lopen, om te zien of onze indrukken bleven hangen, even sterk zijn of net konden veranderen, maar het was, dachten we, toen we de deur openden en onze woonst binnen gingen, wel een boeiende ontmoeting geweest. Op het internet kon ik er nog eens van nagenieten en toch, het bleef niet staan bij wat ik gezien had. Want dat is wat de mogelijkheden van internet niet bieden, de herinnering aan die kamer met hoge balken dat die werken mij opnieuw bezochten.

Omdat we weer eens met Karel van de Woestijne bezig waren, zijn stukjes over bezoeken aan tentoonstellingen, iets meer dan een eeuw geleden, dat het me opviel dat hij, afhankelijk van de vertrouwdheid met de kunstenaar en diens werk een andere invalshoek innam. En ook, hij had het zeer vaak, uitsluitend over mannen. Bekijkt men vandaag de kunstbladzijden dan zijn het de Tuymansen en Damian Hirsts die het schone weer maken, maar, ondanks alle emancipatie, ondanks de vele vrouwen die in hun atelier bezig zijn, komen vrouwen of komt het werk van vrouwen veel minder vaak aan bod.

Wat u ervan vinden zal weet ik niet, maar hopelijk kan u de hervonden naïviteit in deze werken wel voelen, zien en kan u er zichzelf in spiegelen, want dat lijkt me het sterkste wat uit deze doeken spreekt. Zou iemand verwijzen naar Permeke, dan niet geheel ten onrechte, maar toch, de werken spreken voor deze tijd. En nee, Permeke is niet de verbeelder van het zware boerenleven, ook hij maakte andere werken, bracht andere beelden. Helaas, we staan zo gauw met de tickettingmachine klaar om iets een prijskaartje of sterren toe te kennen. De invloed van een doek ondergaan en er de werking van savoureren, daarvoor nemen wij graag de tijd.

Waarover men op vernissages spreekt, geeft men niet zo gauw aan de openbaarheid prijs, maar dat de mensen die we spraken het over het bijzondere hadden van deze werken en tegelijk een discussie over Borremans aangingen, vonden we wel tekenend. Mocht de kunstenaar, mevrouw Drossaert, het ons zou veroorloven, dan zetten we er graag een afbeelding bij, maar ook dat is een teken van de tijd, we geloven dat woorden het niet (meer) halen bij het beeld, wat klopt als het om kunst gaat, maar tegelijk, hopelijk kan u zich de moeite getroosten naar Brugge te komen en de boekhandel binnenstappen. Verder laten we het genoegen van het ontdekken geheel aan u over.

Bart Haers