De planeten die we zien in een planetarium gebracht
Recensie Eise Eisinga Machineman Sandra Langereis, Machineman, De tijden van Eise Eisinga. Uitgeverij De Bezige Bij 2024. 368 pp. 34,99 Hard Cover. De achttiende eeuw, de eeuw van de Verlichting, bracht heel wat nieuwe inzichten, maar daarmee zeggen we niets, zelfs niets nieuws. Belangrijker is wat men aandroeg en hoe men daartoe kwam. Het planetarium van Franeker, nu opgenomen in de lijst van de Unesco van werelderfgoed, kwam er niet zomaar omdat het dateert uit 1781, nadat Eise Eisinga er gedurende 7 jaren aan gewerkt had. Toen kende men slechts 6 planeten, Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter en Saturnus. Voor de in 1781 ontdekte planeet Uranus was er in het planetarium van Eisinga geen plaats meer. Letterlijk niet want te laat in beeld gekomen, maar ook anderszins, omdat als Eise de schaal handhaafde dan zou het planetarium veel te groot worden voor de ruimte, de zoldering in zijn huis, want Uranus staat 2 maal zover van de zon als de zesde ...
