Een verrassend actueel verhaal van Gaea Schoeters
Recensie
Onverhoedse
exit
Uit Kaboel
Dit boekje was een toegift bij
aankoop van boek eof boeken
bij boekhandels van Confituur
Moeten we een geschenkboekje van Confituur nog met een
recensie bedenken? De auteur, Gaea Schoeters, heeft er blijkbaar genoegen in geschept
het boek te schrijven en dus niet minder zweet om gelaten dan voor werk met een
grotere opzet. Ook op 32 blz. kan men iets van betekenis vertellen.
Men zegt dat men een boekje niet mag spoilen, de
uitkomst niet mag vertellen, maar een goed boek kan best voorkennis vanwege
spoilen verdragen, omdat de uitkomst niet bepalend is voor het leesplezier, wel
de uitwerking, plotwendingen, sfeerschepping. Nu is de sfeer in dit boekje die
van oorlog en meegezogen worden in vaak zinloos geweld. Of de oorlog in
Afghanistan kort na 9/11 zinvol was doet niet meer ter zake, al denkt Matt Baker,
de protagonist dat de oorlog voor hem en zijn makkers een onderneming was waar ze vrij voor gekozen hadden, al wisten ze
niet wat ze er zouden doen. Dat de aanval van een groep vermeende terroristen
gericht was tegen de verklaarde vijanden terwijl, enfin, foutje van legerleiding,
men dacht dat ze net zo gevaarlijk zouden zijn. Schoeters meldt het laconiek,
maar het trekt zo wel de aandacht.
Moeten we het dan hebben om de lafhartigheid van
overheidsambtenaren en leden van de regering in het UK? Na de peripetieën in de
nasleep van de Brexit mag het niet verwarren, maar het lijkt verrassend goed op
wat in de reeks “Yes Minister” en “Yes, Prime Minister” te zien is. Of het
onoirbaar is honden en katten te repatriëren – in een land waar men dieren vier
maanden lang in quarantaine houdt alvorens ze het land in mogen – terwijl zoveel
mogelijke slachtoffers van wraakacties van de Taliban elkaar verdrongen bij het
vliegveld?
Politici willen liefst van alles niemand tegen de
haren in strijken of voor de voeten lopen, maar in deze zaak kon de Britse
regering alleen maar schade oplopen en dat is meteen ook de echte plot van het
boek. Wilden ze de dieren niet redden, ook dieren van diplomatiek personeel dat
al terug naar Londen was gekeerd, dan zouden de dierendolle Britten klagen – al
waren de coronaparties uiteraard ook niet mis als struikelsteen. Maar anderen
zouden fulmineren dat men mensen op de tarmac liet stikken. De regering kon
geen kant meer op, tenzij een paar zondebokken de woestijn in sturen.
Gaea Schoeters doet het dus weer en dat juichen we toe,
schrijven over een wereld die niet direct de hare is. Literatuur kan natuurlijk
over de binnenwereld van mensen gaan, over de eigen binnenwereld, maar het
voortdurend uitpakken met eigen zielenroerselen over opgelopen trauma’s lijkt me
niet altijd zo interessant, tenzij je Marcel Proust heet, natuurlijk en die
weet dat goed te camoufleren. Ook Casanova schreef over zichzelf, maar
schilderde ons het leven zoals het kon zijn tijdens de 18de eeuw.
Maar Schoeters kan altijd nog claimen een waargebeurd verhaal te hebben
verteld, want dat is evengoed zo in de mode, maar zoals W.G. Sebald liet zien,
moet men van goeden huize zijn om daarmee de lezer te boeien.
Er lijkt zich in de letteren een geestesverengende
ontwikkeling te hebben voorgedaan, waarbij men het slachtofferschap naar voor
wilde schuiven als de hoogste waardigheid van de mens. Matt Baker wil
nadrukkelijk geen slachtoffer zijn van het feit dat hij naar Afghanistan was
uitgezonden, maar na terugkeer kon hij het in Good Old England niet meer vinden
en hij vond een thuis in Kaboel. Maar wat weten wij van de gevolgen van
oorlogservaringen, zeker nu men nooit weet hoe de vijand zal toeslaan, met
bermbommen, machinegeweren of mortieren? Weinig dus en ik prijs mezelf daar
gelukkig om, maar tegelijk weet ik dat die soldaten het vuile werk doen voor
ons. Alleen, zelfs al wil Baker geen slachtoffer zijn, de dood van zijn kompaan
Tommy hakte er diep in en zaaide een begin van ontzetting over wat er gaande is
in de hoofdkwartieren en onder politici, die soms wel eens naar een compound in
oorlogsgebied gaan, maar liefst niet geconfronteerd worden met het handwerk.
Niettemin komen ze ook wel eens onder vuur te liggen, misschien omdat ze net op
de verkeerde goede plaats waren om een loopbaanticket konden verkrijgen. Opvallend
is dat politici en hoge ambtenaren wel eens lijden aan bedrijfsblindheid en
vergeten dat ze over het lot van mensen beslissen, zonder hen te kennen en
zonder te weten wat zij in te brengen hebben. Hannah Arendt noemde dat Gedachteloos
handelen, zonder zich te kunnen inbeelden hoe dat overkomt bij het publiek.
Wat tot slot ook meespeelt in onze verhouding tot
mensen in andere culturen en samenlevingen is dat we hen nog altijd en steevast
onderschatten. We nemen ze op en dat net op grond van internationale akkoorden,
maar zelden kijken we naar hun kwaliteiten. Dus kan het zijn dat een wetenschapper
die goed Engels kan in een war room van de regering poetst, het gesprek over de
evacuatie van honden en katten hoort en vervolgens een print van een of ander
besluit rustig meeneemt en aan de kranten bezorgt. Uiteraard is den Boris woest,
maar wie is het lek? Juist, de
onachtzaamheid en gebrek aan respect maakten dit mogelijk, maar wie in het ouwe
jongens krentenkoek kringetje rond zwalpt, kan niet geloven dat andere mensen
ook maar een begin van verstand hebben.
Met Cargo brengen Schoeters en de kring van
onafhankelijke boekhandels Confituur ons een aardig tijdverdrijf. Maar het
boekje smaakt ook naar meer. Maar ik laat het graag aan de muzen van Gaea Schoeters
over wat dat zal brengen, want ze weet te verrassen met de keuze van haar
verhalen, met de uitwerking ook. Bovenal mag men ook het boekje koesteren omdat
het wel mooi is uitgewerkt, het binnenwerk vooral.
Bart Haers
Reacties
Een reactie posten