Boerenvreugd, boerenleed

 

APM

 

 

Waar de boer ploegt

 

 

Een boerenroman, of beter
een roman spelend in het milieu
der grote boeren, 
dat moet in deze tijd toch kunnen? 
Streuvels blijft ondanks
punten van terechte kritiek
wel een belangrijk schrijver. 

De boeren betogen, bezetten kruispunten

Vragen zich af waar ze kunnen ploegen

Wanneer ze kunnen oogsten

Hoe of ze aan ’t eind van jaar

Hun gouden munt kunnen verdienen

 

Een goed boerenjaar bekroont

De baas immers met gouden munten

Spaargeld voor wat komen gaat

Het voorbereiden van de zoon

Het weggeven van de dochter als bruid

 

We weten het niet meer

Hoe de landbouw werkte

De herenboeren aan de ene kant

Met vier, vijf of zes knechten

Boevers die de paarden leidden

De melkmeisjes ook

Het wassen van het  linnen

Daarna rusten de lakens op de bleek

 

De kleine boeren

Werkten niet enkel op ’t land

Leverden arbeid op ’t land

Der grote boeren

Soms ging er een naar Frankrijk

Soms naar de stad

Omdat er geen toekomst meer was

 

De boerenstiel verheerlijkend

Vergeten we hoeveel onzekerheid

Kleine boeren te torsen hebben

Maar ook de herenboeren

Kunnen de rode haan zien kraaien

Een hele oogst vernield

Tenzij die tijdig verkocht was

 

Wat is hun doel?

Voorsdoen, zeggen ze in Klemskerke

Deuregoan, zeggen ze in ’t Houtse

Boeren, altijd maar boeren

Zeggen ze op de markt van Maldegem

 

Nu zijn er regeerders en regeert de regel

Toch hadden boeren, grote boeren

’t best goed met Sicco Mansholt

De kleintjes moesten eruit

 

Wat toen klein was

Is al lang verkaveld en versnipperd

In ambachtelijke zones

Wat toen groot was

Blijkt nu toch maar petieterig

Raas door de Grand Est

Zie de akkers liggen

Minutenlang raast de tgv erlangs

Grote percelen

Volgens sommigen

Dood en steriel

Want te zwaar bemest

Te zwaar werden onkruid en venijn

Met venijn bestreden.

 

Het lied van Weremeus Buning

Van den boer die ploegt

Die niet kan ophouden te ploegen

Ook als alles al geploegd is

Gaat hij bij de buren ploegen

Want zijn bestaan is ploegen

 

Of toch niet

Er is meer tussen hemel en aarde

Dan ploegen,

Er moet geëgd, gezaaid

Gewied en geoogst

Er moet nagedacht

Waar gerst en waar rogge

Ingezaaid moet worden

Gehoord of de linnenspinner

Nog vlas wil ’t komende jaar

Of er met wede iets gewonnen wordt

 

Vele regels en regelingen

Bepalen het boerenbestaan

Omdat geen de boer vertrouwen kan

De boer vertrouwt de regeerders niet

Voelt zich tekort gedaan

 

Wat is recht en wat is krom

Het werk van den boer

Het werk in de stallen

Op het land

Op het erf

 

Alleen des winters is er tijd

Om na te denken

Vooruit te denken

Nieuwe gedachten te proeven

Te redekavelen

Tot den uitkom

Als de lente met geweld losbreekt

Groeikracht van ’t gras

Den boer altijd weer gelukkig verrast

 

Maar de tijden zijn veranderd

Den boer moet niet meer denken

Maar zonder denken

IJlt de boerderij ten dode

 

b Art