Saluutschoten voor de Koning

Kleinbeeld

Over vorst en vaderland

Wel bekome het u, Prins

Een kenner van het koningshuis of een
hofdame uit de oude... (doos past hier niet) 

Gisteren sprak onder andere op de Nederlandse televisie over Albert van Saksen-Coburg(-Gotha) terwijl de familie sinds 1919 de naam van België verkoos. Ook kan men gegeven de omstandigheden beter spreken van Albert II, koning in België, want ja, hoeveel wetgeving is er niet Europees?

We zijn dus op snelheid gepakt, enfin, de monarchisten onder ons, want velen vonden al langer dat zijne majesteit Koning Albert II der Belgen aan welverdiende rust toe was. Welverdiend? Ach, laten we niet kleinzerig wezen, de koning heeft het even hard te verduren gehad, toen zijn kinderen niet helemaal in de pas liepen, maar aangezien onze politici ons nu willen laten geloven dat de koning in de zaken van politiek geen andere rol heeft dan daar te zijn, dan valt wel op dat men zijn toespraak van 20 juli 2011 echt wel van groot belang acht. In elk ander land zou ik die zorg voor de eenheid wel begrijpen, maar in dit land, waar de koning gepolitiseerd is, waardoor hij alvast een deel van de bevolking niet meer kan overtuigen, is het moeilijk de geloven in die unificerende rol.

Het probleem is namelijk dat de pogingen tot gunstige representatie van de koning in Vlaanderen altijd al moeilijk viel, want in volgorde: Koning Leopold III krijgt in Vlaanderen steun en moet toch aftreden. Boudewijn I krijgt geen andere keuze dan zijn lot te verbinden met de PS in Wallonië. De door het parlement gestemde wet over abortus wordt door de koning niet getekend. Ergens tussendoor neemt Boudewijn ook nog eens de vrijheid een Waalse oproerkraaier de hand te schudden. De belangrijkste punten van kritiek aan Boudewijn en Albert + kinderen is dat ze niet echt vertrouwd zijn met de Vlaamse samenleving en cultuur.

Men sprak gisteren over Albert II als een vader des vaderlands? Dat men zich wat beheerse, want een vader des vaderlands redt het land van de ondergang, van een gevaarlijke oorlog. Albert leefde in een tijd dat de enige bedreiging voor het vaderland er een was van interne onenigheid. Nu, zegt men mij, dan heeft die vorst toch maar mooi de eenheid bewaard. Zou het? De politici hebben wel eens achter de schermen gepokerd terwijl de koning de schijn mocht ophouden. Zo kan het ook natuurlijk.

Toen Albert II de eed aflegde was iedereen ervan overtuigd dat hij het niet lang zou trekken, maar misschien is het wel zo dat men de vaagheid cultiveerde om niet te veel te hoeven veranderen. De koning hield zich, zo hoorde ik, niet bezig met dossiers, met de inhoud ervan. Mooi, maar wat men ook vergeet dat vele grote dossiers niet meer in handen zijn van de federale regering, hoe graag men ook de klok terug zou willen draaien. In feite hebben gisteren nogal wat commentatoren de gelegenheid aangegrepen, ook Marlène de Wouters bij Knevel en Van Brink om te doen alsof alles nu geregeld is in het land. De koning heeft de grondwet van 1994 getekend en daarna is het allemaal goed verlopen. Men kan dit niet vertellen zonder de partijpolitieke evolutie in Vlaanderen te negeren. Maar er is meer, de vraag die Schiltz al stelde: wat is de meerwaarde van België en van het koningschap, kan men niet afdoende beantwoorden. Mocht het anders zijn, de SP-a, de VLD en de CD&V niet zo zwak gescoord hebben in 2010 en 2012, maar dat vinden we dus niet zo belangrijk, enfin, over de moeilijke dingen moet men nu niet spreken.

De begrafenis van Boudewijn in augustus 1993 heb ik niet gezien, wegens vakantie aan de voet van de Etna. De RAI toonde ’s avonds wel een paar beelden, maar goed, het was een mooie begrafenis. Enkele dagen nadat Albert de eed had afgelegd, hoorde ik spreken over Bert Bibber. Een beetje gemelijk, maar gisteren zegde men dat de man ziek was… of geëmotioneerd. Ach, het was zo dat toen niemand wist wat er te gebeuren stond en het feit dat Albert nu afscheid kan nemen, bewijst dat het allemaal niet zo dramatisch was. Hoogstens worstelde hij met zijn zonen die hun zinloze leven moe werden, maar men zou voor minder, toch.

We zullen Filip I wel zien aantreden en hopen voor hem dat zijn vrienden niet het zotteke houden met hem, want dat verdient hij niet.  Mijn bezwaar tegen dit soort koningschap is dat de betrokkene zich niet kan verweren, hoogstens moet opdraven voor de nationale sier en verder moet doen wat hem gezegd wordt. Hij krijgt er geld voor, goed geld en een roeping heeft hij zeker, maar het koningschap is al zozeer ceremonieel, dat we er het nut niet meer van inzien. Ik denk aan de rol die een president Joachim Gauck opneemt en waarbij, als het goed is, de president slechts een beperkte tijd die rol opneemt, want dan speelt het curriculum, speelt verdienste mee, naast politieke evenwichten.

Ik wens de Koninklijke prins dus wel een behouden vaart toe, maar ik denk niet dat hij, net zo min als zijn vader veel stenen zal verleggen. Een urbanist kan hij overigens ook niet meer worden. Een bescheiden leven, trooster bij rampen en nog wel wat meer. Neen, tegen het koningschap ben ik niet, maar in een democratie is het een schaamlapje voor politici die een aantal dingen verborgen willen houden. En nu Europa verder evolueert, tot spijt van wie het benijdt, blijkt de constructie nog merkwaardiger: de koning tekent wetten die  elders werden geredigeerd, gestemd en afgekondigd. Ook in Brussel, weliswaar, maar buiten de greep van de vorst. Dat men dit niet wil erkennen bij de traditionele partijen? Ach, moedwil is een grote politieke deugd.

Bart Haers