Wat vermag de F-16 nog?


Dezer Dagen


Minister in last:
Houdbaarheidsdata van politici en jets

Een rapport zorgt voor gedoe over de geplande vervanging van de F-16,
ooit de aankoop van de eeuw genoemd. Nu zien we dat België niet zomaar
cavalier seul kan spelen, want het zit in talrijke verdragsorganisaties en
andere samwenwerkingsverbanden die het land wel tot militaire
uitgaven en een duidelijk beleid verplichten, ook inzake de
luchtmacht. 
Wat als nu eens zou blijken dat de oude F-16’s nog wel dertig jaar meekunnen, wat de carrosserie betreft, maar technisch niet meer bij te tunen vallen, opdat ze nog bruikbaar zijn in een hedendaagse technologische omgeving? Ik zag Dirk van der Maelen fulmineren en triomferen, ik hoorde het persoverzicht en de moed zonk me in de schoenen. Hoe kan in een complex dossier, een dossier van landsbelang de inbreng van een rapport zoveel stennis veroorzaken?

Het is waar, de minister en de legertop werden wellicht niet goed geïnformeerd over de studie van vliegtuigbouwer Lockheed-Martin, maar de wijze waarop journalisten het hele verhaal herleiden tot een aspect van het dossier, de houdbaarheid van de carrosserie, laat zien hoe gemakkelijk men voorbij gaat aan de opdracht die Defensie heeft, namelijk binnen de NAVO en met Europese buurlanden in staat zijn de externe veiligheid van het land, c.q. de Atlantische ruimte verdedigen en geloofwaardig handhaven. De aankoop van de F-16 vormde een veertig jaar geleden de aankoop van de eeuw, waarbij er hier en daar steekpenningen zouden zijn uitgedeeld en in Nederland prins Bernard bijna uitgerangeerd werd, bleef hangen, al zou ik graag eens een behoorlijke studie van dat dossier lezen.

In Nederland zorgt de F-35 al enige tijd voor geroezemoes in de Tweede Kamer en alle partijen hebben er zich wel al aan gebrand. Nederland was er snel bij om mee te werken aan de ontwikkeling van het wapentuig, maar merkte dat de kosten de baten ver vooruit zijn gegaan en de schattingen ver overstegen hebben. Dat is het risico van een innovatief project, waarbij de tekentafel geduldiger is dan de bouw van het vliegtuig. Ook Elon Musk voelt wel aan dat er een technologische hinderpaal staande blijft om snel en betaalbaar zijn betaalbare elektrische auto op de markt te brengen. Wanneer het lukken zal?

Nu goed, wat gisteren en vandaag in de media te horen en te zien was, verbaast me nauwelijks, maar de oppositie heeft nog steeds niet kunnen aantonen dat de inzetbaarheid van de F-16 over tien jaar nog verzekerd is. Zelfs als het karkas nog bruikbaar is voor de gangbare inzet van het tuig, dan zou het kunnen dat de bedrading in het vliegtuig en vooral de technologie zelf niet meer getuned kan worden. Veertig jaar digitale vooruitgang en nieuwe communicatiesystemen maken het moeilijk een tuig bij de tijd te brengen. Men zegt dat oude huizen best afgebroken worden, ook al gaat het om immaterieel erfgoed van de bovenste plank, maar ze kunnen wat energie- en andere prestaties niet meer bij de tijd gebracht worden. Voor vliegtuigen zou dat niet gelden?

Waarom was er al voor de aanvang van deze regering sprake van een nieuw toestel om de F16 te vervangen? Omdat de verwachtingen van de luchtmacht, de kennis van de ambiante technologie duidelijk maakte dat de F16 op verschillende terreinen niet meer voldeed. In Syrië is gebleken dat – als we de luchtvaartgeneraal mogen geloven – de vliegtuigen zo uit de lucht geschoten worden door de Russen, wanneer die dat willen. Verder merkt men dat de desinvesteringen in het leger sinds we ontdekten dat er een vredesdividend bestond, voor de militairen stilaan een nachtmerrie zijn geworden. In Nederland stapte de minister van defensie op toen bleek dat de troepen in Mali niet over deugdelijk materiaal beschikten. Onze desinteresse voor militaire kwesties heeft er overigens mee toe bijgedragen dat het leger veel meer dan wenselijk haar eigen boontjes ging doppen.

De oppositie kraait victorie, omdat ze de minister en de regering in last brengt, maar ze maakt u en mij blaasjes wijs, want we zullen in een nieuwe geopolitieke situatie, die zich als enige tijd aftekent, wel bij machte moeten zijn om mogelijke tegenstanders van de dwaasheid van een aanval te doen afzien. Dirk Van der Maelen is de defensiespecialist van de SP-a en toch, als hij spreekt lijkt het erop dat hij de defensie-uitgaven nog verder wil terugschroeven en het leger zoveel mogelijk ontmantelen. Toch staat ons land, met de andere leden van de EU voor enkele fundamentele vragen, over de eigen mogelijkheden een geloofwaardige defensie op te bouwen en hoe we onze belangen in de wereld militair en diplomatiek zullen aanpakken. Het Vaticaan heeft geen troepen, sneerde Bismarck, maar hij slaagde er niet in de strijd, de Kulturkampf, tegen de katholieken in Duitsland en de Poolse provincies te winnen. Maar een EU zonder troepen heeft geen trouwe aanhang, tenzij we inderdaad bereid zijn militair voldoende inspanningen te leveren.

De complexiteit van het defensiebeleid kan men niet herleiden tot een enkel rapport. Mag een generaal dan de minister informatie onthouden? Neen, zoveel is duidelijk, maar mocht uit het rapport blijken dat de F16 nog wel kan vliegen, maar niet meer militair inzetbaar is wegens niet compatibel met andere wapensystemen, dan hebben we er niets meer aan. De overlevering gaat dat deze vloot F-16 al behoorlijk uitgedund is en dat ze al eens geüpgraded zijn geworden, maar dat lijken ook de commentaarschrijvers in de kranten te vergeten. Waarom wil men de SP-a zo graag laten scoren? Is het echt allemaal al duidelijk, of speelt men hier weer in een nieuwe soap. Het zou de eerste keer niet zijn dat een politieke storm een muis baart en dat men toch op het gekozen pad, de initiële besluitvorming moet terugvallen. Ik vertrouw politici niet die mij vertellen dat je met een zeepkist tegen een tank kan opereren.


Bart Haers


Reacties

Populaire posts