De bibliotheek ontsloten, niet zonder duiding

 

APM

 

 

Foute, gevaarlijke, verderfelijke gedachten

 

 

Boeken lezen, mooie boeken,

De andere vielen van mijn tafel

Maar wat was mooi, toen, nu?

Nu ik enigszins tot onderscheid bekwaam

Geacht mag worden

 

Avonturen brachten ons de boeken

Zoals Marijn bij de Lorredraaiers,

De belevenis van een jongen op Curaçao,

Jong wees geworden, chirurgijnsleerling

Later chirurgijn, gedreven door zijn liefde

Voor Knikkertje, grote ogen immers

 

Het verhaal leest, las vanzelf,

Achteraan kwamen vragen

Want wat is het slaaf te zijn

Geen mens, een ding?

 

Men kan er geen kennis van nemen,

Geen begrip ontwikkelen

Met alleen data, rauwe lijsten,

Zonder verhalen, zonder curricula

 

Hoe kan men Lumumba begrijpen?

Waar deed de jonge Patrice zijn ideeën op?

Waar vond hij de moed?

Wat wilde hij bereiken?

 

Het verleden is een ander land

Weet elke historicus,

Al willen we het zo doen lijken

Op het onze, op onze tijd

 

Strijd, dagelijkse zorgen, schoonheid

Het heeft een eigen kleur,

Lijkt soms onbestaande,

In de suikerrietvelden,

In het Brugge van 1917

Ergens anders, ooit, ver verleden

 

Kenbaar is het wel, tot zekere hoogte

 Het vraagt onderzoek, werken, wroeten

Lezen over grote dingen, vulkanen, stormen, droogtes

Over kleine dingen en menselijke beleving

 

De koloniale tijd kan men niet ontkomen

We kunnen beter doen, hopen we,

Hebben we alle parameters in de hand?

De duisternis van het verleden

Lijkt nu een vloek, we moeten onszelf

Niet voor beter houden dan we zijn

Oude, nieuwe idealen?

Ze komen er niet zomaar.

Boeken lezen, aandachtig, zorgzaam,

Tot oordeel komend

Kan tot sensaties leiden

Of niet.

Tot begrip van mensen

Die hun eigen weg gingen,

Of net zorg opnamen voor anderen

Sommige waren helden, heiligen

Anderen klieren, klootzakken en erger

Maar toch, ergens, van belang

Voor hun tijd.

Wie zal dat verhalen

Hoe zal men dat verhalen?

Waartoe zal men dat verhalen?

 

b Art