Alphen a/d Rijn

Lezersbrief

De bron van het geweld

Dit weekend nog was het even nieuws op de radio, maar wellicht vervolgens weggedrukt door de gebeurtenissen in Alphen a/d Rijn, dat in de VSA staten leerlingen de toestemming geven gewapend naar school te gaan. Onze samenleving heeft sinds de 12^de eeuw een cultuur ontwikkeld om ongewapend en – carnaval uitgezonderd – zonder vermomming in de openbare ruimte te verschijnen. In de VSA is ten tijde van de Frontier en de bevolking van het Westen van de VSA het dragen van wapens toleranter geworden, uit noodzaak, maar men is vergeten naarmate de normale vormen van nederzettingen en stedelijke ontwikkeling zich ontplooiden de wapendracht drastisch in te perken.

Nu goed, bij ons en in Nederland is wapenbezit aan strenge regels onderhevig maar tiert welig een zwarte markt. Alles is goed geregeld en dus kan zoiets als in Alphen niet voorvallen. Tot het zover is. We denken niet dat er eenduidige verklaringen voor zijn, maar er zijn wel meer voorbeelden van onzinnig geweld, maar ook van geweld uit gefrustreerde eigendunk. Ook kan men zich afvragen of mensen in hun opvoedings- en vormingstraject voldoende ondersteuning krijgen. Vervolgens dient men zich af te vragen of er een direct onderscheid te maken valt tussen jongeren die met wapens de straat op gaan en jongeren die met hun auto gevaarlijke toeren uithalen. De vragen zijn talrijk, maar het geweld is dan ook inherent aan onze samenleving, terwijl velen dachten dat dit probleem opgelost werd. De anonimiteit en het gebrek aan sociale warmte kan niet alles verklaren, maar er valt wel iets voor te zeggen dat jongeren die sporten, in de jeugdbeweging actief zijn of zich artistiek kunnen uitleven anders tegen hun leven aankijken, dan jongeren die aansluiting verliezen met anderen.

De samenleving vergt van velen dat ze gezond door het leven gaan, oppassend leven en vooral anderen geen kwaad doen noch zichzelf kapot maken, maar heeft niet altijd veel in de aanbieding. Het discours over gelijkheid (in het onderwijs) kan ons daarom niet overtuigen, omdat het vaak voor jongeren te weinig hun talenten op de proef stelt. Vervolgens blijkt dat Hans van Temsche in een richting dierenverzorging zat, wat voor die jongeman misschien niet was wat hij ervan gedacht had. En Kim de Gelder? Hoe iemand een psychose ontwikkelt, behalve door persoonlijke problemen, blijkt niet altijd duidelijk.

Leggen we dit alles bij elkaar dan zijn de gebeurtenissen in Alphen a/d Rijn zo niet verklaarbaar, laat staan begrijpelijk, maar toch meer dan een vingerwijzing dat we onderhand zeer onbekommerd omspringen met jongeren die uit de boot dreigen te vallen. Een paar jaar geleden had men het om de haverklap over zinloos geweld, maar die term lijkt ons fout. Het gaat om geweld dat we niet verder onderzoeken willen. Men kan de kerk of andere gezindten veel verwijten, onder meer geweldpleging in scholen en andere oorden, maar tegelijk zal men vaststellen dat er kaders zijn weg gevallen waarin mensen hun bestaan beter konden inbedden. Vroeger was het evenwel niet beter, wel anders en dus moeten we vaststellen dat we vandaag geen antwoord kunnen bedenken voor mensen die hun bestaan niet in de hand krijgen. Dit is geen verschoningsgrond voor het gebeuren, maar een vraag over hoe we jongeren paden naar een levensvervulling aanreiken. Hoe ouderwets dit ook klinken mag, wellicht zou men dan enkele potentiële gevallen als deze kunnen opvangen, tijdig onderkennen. Nu zal men telkens weer opschrikken en nieuwe wetten maken, terwijl andere facetten onbelicht blijven.

De bronnen van dit soort geweld onderzoeken en nagaan hoe men bij jongeren hun veerkracht kan herstellen, zoals Boris Cyrulnik het voorstelt, zal niet alles oplossen, maar kan helpen. Tussen overbescherming en gebrek aan betrokkenheid liggen vele vormen van omgang die ouders en andere opvoeders kunnen bewandelen. Een gsm of ander instrument geven om hen te volgen waar ze gaan en staan is er wellicht over, maar luisteren naar hun verhalen, kijken hoe ze iets kunnen doen waar ze zich in verliezen kunnen, dat zou bijdragen tot hun zelfbeeld. Nog eens, wonderoplossingen bestaan niet, maar elke stap kan iemand binnen boord houden en daar hoort het ons om te doen te zijn.

Bart Haers