Politiek is geen vuil beest

Brief

Over het politieke leven

& politiek engagement

Volskvertegenwoordiger en fractieleider voor
Groen in het Vlaams Parlement Björn Rzoska
geeft vaak blijk van het vermogen de partijlijn
op te rekken indien hem dat nuttig voorkomt. Is
dit lof of een aanval? Voor mij het eerste,
maar niet iedereen ziet graag politici
zwalpen, zegt men. Dat doet Rzoska
naar mijn inzicht niet. 

Brugge, 7 juli 2015

Beste Björn,

Ik las hoe je met veel moeite in de politiek terecht kwam, omdat je familie er de zwarte legende van beleefd heeft. Maar je hield er wel een vrij open blik over Vlaanderen op na, al zeg je dan weer dat er veel verworven is. Het is nuttig die gedachte niet achterwege te laten, want wie we zijn, waar we leven zou onze zin van gemeenschap moeten bepalen, zou ons engagement moeten kleuren. In die zin kan ikzelf niet anders dan Europeaan wezen, ondanks de weeffouten in het systeem en het debat dat zeker te voeren valt over het strenge besparingsbeleid maar voortdurend alleen maar bipolair gevoerd wordt. Op dat vlak lukt het u overigens vaak de tegenstellingen te verrijken met een bijkomend antwoord.

Nu hebben we elkaar wel regelmatig gesproken op de trein tussen Brussel en Gent, toen we cursus archivistiek volgden. Ik vond die gesprekken wel boeiend, omdat er een andere kijk op geschiedenis in het veld gebracht werd dan die welke ik had meegekregen van mijn proffen in Gent. Zo groot zijn de verschillen wel niet, Maar misschien was het meest opvallende verschil dat wij nog doordrongen waren van de idee dat je bronnen niet zomaar kon gebruiken, maar tegelijk dat men moet proberen ergens de verschillende getuigen van het verleden samen moet laten spreken. Dat levert dan niet altijd een afgeronde synthese op, maar die open benadering laat wel toe dat men er dan als lezer wel een eind weg mee kan.

Zoals je laat verstaan twijfelde je over je politieke oriëntatie, rood of groen. Op zich is daar geen probleem mee, want uiteindelijk zal blijken dat men een ideologie best organisch vernieuwt op grond van een permanent debat. Binnen het socialisme is het vandaag zwemmen of verzuipen terwijl groen een eigen verhaal brengt; het mijne is het niet maar het valt wel vaak op door een open blik. De economische visie is ook veranderd, heb ik de indruk want rond 1992 ging groen nog te keer tegen de ondernemers en wilde de ecologistische partij ze zeer jacobijns optreden, centralistisch van alles opleggen.

Het punt is dat we hoe dan ook samenleven moeten en daarom is tolerantie zo belangrijk, want men kan van anderen niet eisen dat ze de eigen inzichten onderschrijven. Lange jaren heb ik de indruk gehad dat Groen nogal onverdraagzaam uit de hoek kwame en dat "de anderen" het nog niet begrepen hadden. Dat is eigen aan de ideologische dialectiek, maar het laat kansen onbenut om tot een debat te komen. Maar hoorde ik uw partijgenoten in de Kamer niet zeggen dat het gestrenge besparingsbeleid in Griekenland de Grieken zou wurgen? Dat klopt tot op zekere hoogte, maar de Grieken wisten niet dat ze voor de verkiezingen in januari 2015 aan de beterhand waren, maar het kapitaal, niet enkel van de superrijken maar vooral van mensen die iets hebben kunnen opbouwen en bevreesd waren dat het zou wegsmelten zonder uitzicht op betere tijden, haalden het van de bank. U en velen in de groene familie hebben het blijkbaar lastig te begrijpen dat mensen autonoom durven te denken. Nog in verband met Griekenland: de democratische wil werd door "Duitsland" gefnuikt, hoorde men, maar het waren de Finen en andere kleinere staten, maar ook Spanje die veel meer terughoudend waren, omdat ze zelf veel zweet, bloed en tranen hadden moeten laten. En ja, ook daar bestaat er een redelijke volonté générale.

Ik geloof niet dat we het klimaat kunnen veranderen, zelfs niet in de klauw houden, maar als Barack Obama ertoe wil bijdragen, dat we minder grondstoffen naar de verdoemenis helpen, dan moet men dat maar gunstig onthalen, terwijl we op dat vlak vooruitgang boeken, door afval als grondstof te recycleren. Wellicht is het nog niet genoeg, maar het blijft wel opvallend dat de deeldiscussies over wat we concreet moeten doen, vaak erg belerend gevoerd wordt.

Laten we dus maar aannemen dat men, zoals u het zo treffend zegt, wat meer rentmeesterschap aan de dag zou leggen. De rentmeester is geen eigenaar, maar moet wel een domein goed beheren, opbrengsten maximaliseren en kosten beperken. Vaak gingen die dan windmolens bouwen of watermolens om papier te maken. Het waren ondernemers die vaak een vertrouwenspositie bekleedden tegenover hun meester en als het goed was ook bij de pachters op het domein. Hardvochtig waren ze soms wel en dat zal u wellicht niet helemaal onberoerd laten, al is duidelijk dat afspraken best nagekomen worden.

Hoe het verder moet? Uw rol als fractieleider zit u wel gegoten, heb ik het afgelopen jaar mogen waarnemen, want ik kijk wel vaker naar Actua TV om niet gestoord worden door Linda De Win, al doet ze het lang niet slecht. Maar soms worden vragen en antwoorden onderbroken, die net wel van belang zijn, omdat een of ander geschil dringend opgepookt moet worden. Dat de VRT de zittingen van de drie parlementen - dus ook het Europese - aandacht geven, moet men als een dikke plus beschouwen, want het parlementaire gebeuren komt anders alleen in hoogte- doch vaker nog via dieptepunten tot ons. Dan is het volgen van het debat via streaming of via Actua TV - waar ook commissievergaderingen aan bod komen - wel relevant.

Toch moet Groen zich afvragen of men wel goed bezig is, wat het beleid ten aanzien van auto's en het gebruik ervan aangaat, want men kan de auto inderdaad misbruiken, maar in Brugge doet men zichzelf meer problemen aan dan men zich kan wensen. Dus bus, fiets en flaneren pakken beter uit. En toch, men kan niet zeuren over sluiting van autoassemblagebedrijven en tegelijk menen dat mensen best de auto niet gebruiken. Wil men de stad niet laten sterven, dan zal men andere benaderingen moeten ontwikkelen, waarbij men de auto een plaats blijft geven, maar daarom net niet het alleenrecht. Dit is een boeiend probleem, denk ik, want het is duidelijk dat men niet zomaar het autogebruik in onze stedelijke en verstedelijkte gebieden, een historisch proces is dat geweest, kan verhinderen, wil men de middenklasse in de stad woongelegenheid en de lust tot wonen aanbieden; in Gent is dat zelfs bijna een pijnpunt geworden. De perfectie nastrevend graaft men een put van onwil en ongeloof.

Natuurlijk heeft een partij een programma en daar gaat u als Fractieleider voor, maar het probleem is dat de inzichten van de partij en die welke ze uitdraagt wel eens uitgaan van hoe mensen horen te zijn, niet hoe ze in werkelijkheid blijken te handelen. Ik hoor van jongeren dat wij en onze voorgangers de boel om zeep hebben geholpen en dat klopt in een aantal gevallen, maar sinds de Club van Rome met haar alarmkreet kwam, is er toch heel wat veranderd. Steden werden in verregaande mate autovrij, kolen als brandstof werd steeds verder ingeperkt en fabrieken hebben er belang bij ook op de uitstoot te letten.

Was het leven veertig jaar geleden nog eenvoudig, zo denkt men dezer dagen toch, dan was dat omdat we in de velden konden zwerven, maar niet elke beek was geschikt om erin te zwemmen. Maar er kon op straten gespeeld worden en er ontstonden leuke clubjes in allerlei nieuwe wijken. De voorstad groeide en het werden uitgebreide parkzones, waar de middenklasse zich in mooie tuinen vermeide in het aangename leven. Maar de stad was ver en geleidelijk werden meer normen en regels uitgevaardigd. Telgen uit diezelfde suburbane populatie waren groene fietsers en gingen naar de brouwerij van Viersel, waar ze opnieuw leerden te juichen, te hemelen en wat al niet meer.

Het gevolg is dat ik de indruk heb dat de lucht nu zuiverder is dan veertig jaar geleden, dat auto's veiliger zijn - maar chauffeurs roekelozer - en dat we nu andere problemen op te lossen hebben. Een punt is zeker, we zullen over de ideologische twistpunten : hoe bereiken we een rechtvaardige samenleving? Wat doen we met ongelijkheid? Hoe geven we kinderen kans op goed onderwijs.. wel de discussie moeten aangaan. Ook blijft de vraag hoe we medisch-technische vernieuwingen waarderen en technologische vooruitgang in ons leven een plaats geven, zonder er slaaf van te worden. Mevrouw Meuleman ontgoochelt me telkens weer als ze vindt dat iedereen een diploma halen moet. Dat moet je altijd nog verdienen, toch? Dat wil zeggen dat we ook kinderen en kleinkinderen van migranten en asielzoekers moeten ondersteunen er het beste van te maken. Maar goede handwerklieden, dames en heren, beste Björn, moeten we ook ernstig nemen. Men zou eens onderzoek kunnen doen naar het beleid in verband het Beroeps secundair onderwijs en nagaan of sommige gasten niet beter sneller op de werkvloer hun kunnen tot ontbolsteren laten komen en hen de vreugde van het werk laten proeven.

Zo zijn we weer bij het begin, want u zegde dat uw grootmoeder uw werk, de politiek, een vuil beest noemde, maar u begrijpt dat ik uw aanpak in het Vlaams Parlement, al deel ik niet uw inzichten, wel degelijk kan waarderen, want vuil speelt u het doorgaans niet - in het plenum.  Of nog, als de politiek een vuil beest zou zijn, dan merken we dat aan hoe we als mensen tegen elkaar aankijken. Wie tijdens WO II collaboreerde had het zwaar na de bevrijding, zwaarder dan de bende die in Duitsland een regeringetje in ballingschap ging vormen. Maar vergeet niet, beste Björn, dat ook wie onderdook om niet naar Duitsland te worden weggevoerd, weinig onderscheidingen kreeg. Wij maken er dan een vuil beest van, maar in handen van Donald Trump is zo een uitspraak gevaarlijk, explosief.

Vale

Bart Haers