Mensen die ons vergenoegen

Kleinbeeld

Plezier van het zingen

Cecilia, you're breaking my heart
You're shaking my confidence daily
Oh, Cecilia, I'm down on my knees
I'm begging you please to come home
Come on home

Read more: Simon And Garfunkel - Cecilia Lyrics | MetroLyrics 

Jimmy Hendriks in Woodstock

Drie stemmen, drie dames en twee gitaren? Dat lijkt op een free podium, maar er was aan gewerkt en het klonk goed, daar in de hoek van het Zilverpand, een rustige binnenplaats in de stad, zoals Brugge er wel meer heeft. Hoewel regen dreigde, bleef het aangenaam zacht en droog.

Zo, Het Misverstand drukt uit wat de Week van de Geestelijke Gezondheidszorg laat zien. Men kan het altijd over outsiderkunst hebben, maar zoals men weet, hoeft een psychiatrisch probleem talent niet in de weg te staan. Titels van wat de dames zongen, heb ik niet onthouden. Het klonk niet alleen goed, het klonk enthousiasmerend.  Het gaat om tessituur, om een bepaalde expressie ook die dan nog eens aankomt.

Want het punt is natuurlijk dat muziek spelen een ding is, het publiek bereiken, een luisteraar raken, dat gaat ver en kan men toch niet controleren, maar is zeker in het begin van een loopbaan een gelukkige treffer. Zou het met klassiek geschoolde stemmen ook zo wezen? Ik weet het niet met zekerheid, maar het kan moeilijk anders dat het luisteren, beluisteren een activiteit is die veel van ons vergt en ook veel kan geven. Die avond was ik niet onbevangen, omdat ik met die mensen ook nog een ander projectje heb, waarin teksten van mijn hand gezongen zullen worden. Het is en blijft een probeersel, maar het kwam er maar omdat ik al eerder door het timbre van die stem geraakt was geworden.

De zangeres heeft ooit aan een talentenjacht deelgenomen en leeft ook nog eens met de minder prettige aspecten daarvan. Talentenjachten bestaan al langer, dat weten we, maar op televisie kan een kwaad woord echt wel indringende gevolgen hebben. Hoe het gegaan is, kan ik zelf niet helemaal uitspellen, maar het is wel duidelijk dat we bij de waardering van wat anderen doen soms ongemeen bipolair zijn: of laaiend enthousiast of kwetsend negatief. Voor wie is opgegroeid met de idee dat de perfectie in de kunsten niet de hoofdzaak is, zelfs niet bij zeer   gerenommeerde orkesten en uitvoerders als Daniel Barenboim, berust die behandeling op verkeerde premissen.

Er is natuurlijk een opmerkelijk verschil tussen het concertgebouw en een café in een pijpenla in het Zilverpand, wie zal dat ontkennen? Hoezeer men ook graag wil doen geloven dat het allemaal hetzelfde is - intussen obsessioneel denkend dat Beyoncé of Céline de allerbeste zangeressen zijn - moet men de verschillende vormen van zang en optreden niet zomaar over een kam scheren. Het elitaire domweg afwijzen, verhindert ook dat men met muziek kan leven en dat verschillende soorten muziek het leven kleuren kan, echt kleuren dan.

Die avond hoorden we nog een andere groep, die allerlei soorten muziek bracht, waar een andere ambiance uit sprak, van Mallebabbe tot "Elle était si jolie" en iets over West-Virginia, John Denver. Ambiance, meezingen en genieten van de dynamiek, dat mag en kan ook. De wereld is rijk, denk ik dan, maar als je dan naar bijvoorbeeld Jan de Wilde en Wim De Craene, van Veen en Boudewijn (de Groot) luistert, hoor je van anderen dat het allemaal toch passé is. Alles zal wel eens passé blijken.

Ik stond te luisteren naar drie dames en twee gitaren die ze bespeelden en de afwisseling van stemmen. Naderhand zegde iemand dat die ene stem er toch echt bovenuit stak, maar dat het geheel wel leuk was om naar te luisteren. Hoe het ook is, al kan men ook meezingen met de hymne "Hallelujah", het blijft toch altijd de stem en het spelen dat het tot een belevenis maakt. Je kan meezingen, maar je luistert toch vooral.

Nu veel van de muziek van de jaren stillekens, de populaire muziek op een of andere manier, gefilterd raakt en veel pareltjes verdwijnen, de oorspronkelijke uitvoerders ook verdwijnen, zijn covers van belang om de ervaring van de authenticiteit door te kunnen geven. Maar de term cover impliceert een volmaakt overdoen. Maar wie kan Mrs Robinson van Simon and Garfunkel of "Brigde over troubled water" zo uitvoeren dat we niet meer proberen Paul Simon te horen, maar gewoon het lied?

Wijlen de toneelacteur Jeroen Willems kon dat wonderwel met Brel, maar dezer dagen is de covercultuur steeds sterker aan het worden, net omdat de oorspronkelijke kunstenaars het niet meer kunnen. Ooit bestond er in Vlaanderen een bloeiend circuit van cafés waar men op bepaalde avonden en zondagochtenden zijn ding mocht doen, neen, geen komedie spelen, maar zingen en spelen. Vrije podia, waar men niet wilde afgaan, maar waar het publiek ontvankelijk was voor de ambiance, de sfeer. Die avond had ik dat gevoel weer. Eerlijk is eerlijk, de paar keren dat ik op Werchter kwam, was de overdaad aan organisatie en de organisatie van het podium dan wel indrukwekkend, maar het was niet anders dan... in de opera, maar met andere middelen.

Toch is het dat wat ik dinsdag hoorde, wat me altijd weer aantrekt, dat wederzijdse genoegen te vertolken, zich te geven en ontvangen te worden, waaruit datgene zich voltrekt wat media niet altijd kunnen brengen. We hebben dus mensen nodig die ons willen vergenoegen. Met dank aan Veerle, Ellen en Ingrid die vaak hebben geoefend, die elkaar vonden en zij brachten ons een mooi programma, ook met eigen teksten.  Aan de kwaliteit zal men het opzet niet erkennen, want wie het graag heeft over outsiderkunst, vergeet dat iedereen die kunst maakt in de wereld van de kunst geen outsider kan zijn.

Bart Haers