De pot en de ketel

Reflectie

Spreken loont, Preken niet

Afwezigheid van het debat schaadt

Giolamo Savonarola, de man die met boete-
preken en vreugdevuren de geest in de kerk
wilde houden. Men verwijt de kerk wreedheid
en niet geheel ten onrechte, maar men moet
ook begrijpen dat men niemand brutaal
het woord kan ontnemen zonder de vrijheid
van meningsuiting aan te tasten.

Reflecteren op hetgeen er deze dagen zoal gezegd wordt op fora leidt er blijkbaar toe dat men ook welwillende commentaren wegveegt en er bovendien ook nog eens een zaak van maakt mensen elke toegang tot die fora te ontzeggen. Het kan zijn dat men liever geen meningen heeft, maar laat men dan vooral geen fora openstellen.

Mij overkwam het dus dat ik van Knack geen commentaartjes meer mag geven op opiniestukken. Waarom en hoe dat in het werk is gegaan, blijft voor mij duister. Bovendien neemt de redactie van het blad zich het voorrecht hierover niet te willen corresponderen, zodat absoluut niet duidelijk is in welke zin ik de reglementen zou hebben overtreden.

Het kan zijn dat ik scherp geweest ben voor de heer Jan Blommaert maar ik zie niet in hoe dat in een cultuur waarin men geen autoriteiten wenst te erkennen een probleem zou zijn. Het kan zijn dat ik te zeer over een partij gesproken had, maar dan moet men het artikel van de heer Blommaert ook weigeren, want hij had het over de grote leider.

Ik zal me verder niet met deze kwestie inlaten en de volgende dagen een bijzonder interessante biografie recenseren. Het gaat niet om een doordeweekse wielrenner, maar om een voormalig Managing Director van het IMF, de heer Hendrikus Johannes Witteveen, econoom en ook wel mystiek bewogen, dat hij vorm gaf in de Soefi-beweging waarin hij ook een leidende functie opnam.

Het komt me voor dat dit niet van bekrompenheid blijk geeft en evenmin te maken zou kunnen hebben met een pathologische vorm van kerktorenmentaliteit. Het is wel van belang, denk ik, te begrijpen dat we niet zomaar over mensen als Witteveen kunnen spreken, maar al evenmin is het de bedoeling ons in te laten met zijn kwaaltjes en ander ongerief. De man is nu 90 en weet zich dankbaar voor het lange leven in behoorlijk stimulerende omstandigheden. Hoe het met dat soefisme gesteld is, zal misschien wel het moeilijkste zijn om in een kort bestek te beschrijven, maar toch denk ik dat het de moeite waard is deze mystieke stroming te volgen omdat ze niet gericht is op een godsbeeld en hoewel dan weer hiërarchisch geordend maar ook iets heeft van wat Hermann Hesse meent te moeten als het Kralenspel.

De reden waarom ik dat aanhaal? Johannes Witteveen onderkent de charme van harmonie en meent dat het goed is te proberen de andere te begrijpen. Als ik zie hoe scherp het debat gevoerd wordt, of liever waarin men elkaar met scheldwoorden over de schutting bekogelt, moet ik vaststellen dat het debat via de media niet meer gevoerd kan worden, al is daar een heel aantal redenen voor te bedenken. Het alternatief is immers, zoals we nu zien schelden zonder argumenten aan te dragen. Men kan beweren dat het nationalisme naar de gaskamer zou leiden, maar de toon waarop men mensen die voor N-VA gestemd hebben aanspreekt is er al evenmin een van begrip en bereidheid tot debat. Zelfs jonge broekjes komen vertellen dat de nationalisten in Vlaanderen nooit iets voor Vlaanderen gedaan zouden hebben. In 1942 was die kritiek van een katholiek wellicht begrijpelijk, al was hij wellicht of een vriend of tegenstander van Frans van Cauwelaert. En die heeft er dus veel voor gedaan, voor de taalwetterij in dit land… zodat nu iedereen op Vlaanderen kan afgeven in het vloms.

Het is maar een voorbeeld van thema’s waar ik denk meer mee te bereiken dan de discussie met Knack aan te gaan over hun policy ten aanzien van dames en heren die de moeite willen doen zonder schelden en schuttingtaal hun mening aan te brengen. Het valt op dat van de reacties die er maandag nog op stonden er helemaal geen meer te merken zijn. Dat doet men niet met mensen.

Kortom, we vinden niet dat mensen mogen schelden op fora, maar vinden ook de dedain van de redactie naar al die mensen die reageerden maar niets. Het komt me voor dat het gesprek zo helemaal stil valt. Voor mij mag Blommaert beweren wat hij wil, als ik het er om duidelijke redenen niet mee eens ben, dan laat ik dat ook wel graag weten. Anders zitten we terug in een sfeer waarin de ene wel én de andere niet mag spreken. Hoe kan er dan sprake zijn van een debat?

Enfin, we laten het hierbij maar vinden de gang van zaken maar niets en menen dat men inderdaad Knack en de andere bladen moet aanmanen dat ze ofwel fora aanbieden dan wel de boel blauw blauw laten en het gepeupel niet meer laten meespreken. Wel storend was dat de hoogleraar er blijkbaar geen graten in zag de lezers en vooral de kiezers van N-VA te behandelen als tuig van de richel dat niet weten zou waar het over gaat. Helaas weet het men, weten wij, de kiezers inderdaad dat er met die visie iets mis is, gewoon omdat ze niet enkel ondemocratisch is, maar vreselijk elitair.

Bart Haers